Obdarzony puszystym, śnieżnobiałym futrem samojed zawsze prezentuje się zjawiskowo. Wyjątkowa uroda to jednak niejedyny atuty tej rasy. Samojed na co dzień zaraża pozytywnym podejściem do życia. Pies ten potrafi też stworzyć ze swoim opiekunem niepowtarzalną relację. By jednak ten czworonożny kompan mógł prawdziwie rozkwitnąć, trzeba zapewnić mu właściwe warunki do życia. Sprawdź, czy samojed to rasa dla Ciebie i jak się nim właściwie opiekować. 

Historia rasy samojed

Samojed (samoyed) to rasa pierwotna pochodząca z mroźnych terenów Rosji i Syberii. Psy w typie samojedów zostały wyhodowane przez zamieszkujących te obszary Nieńców (plemię Samojedów). Obecna nazwa rasy wywodzi się właśnie od tego ludu. 

Czworonogi, które dziś królują na wielu wystawach, w przeszłości były typowymi psami użytkowymi. Pomagały w polowaniach, ciągnięciu sań, przewożeniu ładunków, ochronie dobytku. Zaliczane były również do grupy psów pasterskich i zaganiających. Na Dalekiej Północy zajmowały się jednak nie wypasem owiec, ale raczej pilnowaniem i pasieniem stad reniferów. Dodatkowo w czasie mroźnych nocy obdarzone bujnym futrem czworonogi ogrzewały swoich opiekunów. Według legend Nieńcy mieli nieograniczone zaufanie do swoich czworonożnych towarzyszy – powierzali im nawet opiekę nad dziećmi w czasie polowań. Bliski kontakt z ludźmi i wspólne mieszkanie w namiotach zaowocował wykształceniem się niezwykle towarzyskich i oddanych psów. 

Na świecie zainteresowanie samojedami zaczęło wzrastać na przełomie XIX i XX wieku. Wtedy to samojedy stały się uczestnikami ekspedycji na biegun północny. Psy te brały udział m.in. w wyprawie norweskiego badacza Fridtjofa Nansena oraz angielskiego polarnika Fredericka George'a Jacksona. Osobniki przywiezione z jednej z takich wypraw zapoczątkowały europejską hodowlę samojedów. Za prekursora celowej hodowli psów tej rasy uznawany jest brytyjski zoolog Ernest Kilburn Scott. Równolegle zaczęła rozwijać się hodowla rasy za oceanem. Pierwsze samojedy trafiły tam za sprawą rosyjskiego księcia Mikołaja, który sprezentował je księżniczce de Montyglon. W Polsce hodowla samojedów rozpoczęła się dopiero w latach 90. XX w. Chociaż obecnie w naszym kraju nie brakuje hodowców tych czworonogów, zainteresowanie rasą jest raczej umiarkowane.

Oficjalny wzorzec rasy opracowano w 1909 r. W tym samym roku powstał również klub hodowców rasy. Obecnie szczególną popularnością cieszą się psy o śnieżnobiałym umaszczeniu. Według FCI samojed należy do grupy psów pierwotnych i szpiców oraz sekcji północnych psów zaprzęgowych (grupa V, sekcja 1). 

Samojed – wzorzec rasy

Samojed to średniej wielkości pies (wysokość w kłębie: 53-57 cm, waga: 15-30 kg), wyróżniający się charakterystycznym uśmiechniętym wyrazem pyska. Na pierwszy rzut oka pies ten może sprawiać wrażenie pluszowego misia. Arktyczny szpic zachwyca wrodzoną elegancją. Swój piękny uśmiech zawdzięcza lekko uniesionym kącikom warg. Pies ten ma mocną, klinowatą głowę, z głęboką kufą, dobrze umięśniony tułów i szeroką, głęboką klatkę piersiową. Uszy u rasy są małe, trójkątne, zaokrąglone na końcach. Nos najczęściej jest czarny. Za sprawą migdałowych, skośnie ustawionych, ciemnych oczu spojrzenie samojeda jest pełne wyrazu. Uwagę przykuwa również wysoko osadzony, puszysty ogon psa. 

Prawdziwą ozdobą rasy jest gęsta i puszysta okrywa włosowa. Szata samojedów składa się z dwóch warstw: dosyć długiego i grubego włosa okrywowego oraz bardzo obfitego, miękkiego podszerstka chroniącego przed wyziębieniem. Dłuższa sierść na szyi tworzy kryzę, a na udach – portki. Dopuszczalne u rasy są trzy umaszczenia: czysto białe, kremowe lub biszkoptowe (białe z nielicznymi biszkoptowymi znaczeniami). 

Charakter i usposobienie samojeda

Samojed to pies znany z radosnego podejścia do życia, o nieodpartym uroku osobistym. Czworonóg ten ma naturę ekstrawertyka – nie kryje swoich uczuć. Odzywa się chętnie i często – szczekanie jest jego typowym sposobem komunikacji. Samojed z natury jest żywiołowy, serdeczny, łagodny, kontaktowy i towarzyski. Szybko nawiązuje relację z obcymi i zjednuje sobie sympatię otoczenia. Zwierzak ten bardzo ceni sobie bliski kontakt z człowiekiem i lubi pieszczoty, a nawet czasami sam się ich domaga. Potrafi stworzyć ze swoim opiekunem wyjątkową relację. Nie ma jednak problemu, by przyjaźnić się z wszystkimi domownikami. Jest przyjazny w stosunku do ludzi i nie wykazuje agresji wobec obcych. Jednocześnie, jako przedstawiciel ras pierwotnych, umie działać samodzielnie.

Sympatyczny biały psiak jest energiczny i inteligentny – do szczęścia potrzebuje dużej dawki ruchu i stymulacji intelektualnej. Charakterystyczną cechą tej rasy jest też duża wrażliwość psychiczna. Mimo pozornej siły samojeda pozbawiony bliskiego kontaktu z człowiekiem, traktowany chłodno i surowo, z czasem zaczyna gasnąć i zamykać się w sobie.

Chociaż samojedy są czujne i ciekawe świata, raczej nie mają natury stróżów. Nie należy od nich oczekiwać, że obronią posesję lub przegonią intruza. Psy te potrafią przystosować się do życia w mieście. Trzeba jednak pamiętać, że krótka przechadzka nie jest w stanie zaspokoić ich potrzeb. Samojedy są wielbicielami długich spacerów. Warto więc regularnie organizować im wycieczki plenerowe, podczas których będą mogły swobodnie pobiegać i poeksplorować otoczenie. Z pewnością samojed nie jest psem dla domatorów. Najlepiej będzie czuł u boku osób, które lubią spędzać czas aktywnie na świeżym powietrzu. 

Ze względu na łagodne usposobienie, cierpliwość i wyrozumiałość samojed uznawany jest za idealnego psa rodzinnego. Często polecany jest jako towarzysz dla starszych dzieci, z którymi szybko znajduje nić porozumienia. Na ogół dobrze dogaduje się również z innymi psami. Instynkt łowiecki jest u niego słabo rozwinięty, dlatego z powodzeniem może mieszkać z kotem czy z małymi zwierzętami. 

Pies samojed – szkolenie

Nauczenie samojeda dobrych manier zwykle nie jest trudne – pies ten uczy się chętnie i szybko. Należy jednak pamiętać, że uroczy polarny pies zachował pewną dozę niezależności, przez co może czasami wykazywać nieposłuszeństwo i szukać sobie rozrywek na własną łapę. Z tego powodu należy zwrócić szczególną uwagę na naukę przywoływania. Ważna jest też odpowiednia socjalizacja szczeniaka (z dziećmi, różnymi ludźmi i zwierzakami), która sprawi, że samojed wyrośnie na przyjaznego i otwartego towarzysza.

Warto wiedzieć, że psy tej rasy nie przepadają za długim i nużącym treningiem. Najlepiej więc zaplanować krótkie sesje treningowe i przeplatać je z innymi aktywnościami. W szkoleniu samojedów z pewnością nie sprawdzą się kary – psy te źle znoszą ostre traktowanie, dlatego surowa musztra może sprawić, że całkowicie stracą zaufanie do opiekuna. By odnieść sukces wychowawczy, należy wykazać się konsekwencją połączoną z wyrozumiałością i cierpliwością.

Samojed rzadko sprawia problemy. Pozbawiony towarzystwa i stymulacji intelektualnej może jednak mieć zapędy niszczycielskie i angażować się w zachowania destrukcyjne. Ze względu na naturalną tendencję tych psów do ciągnięcia trudności może sprawiać również nauczenie ich prawidłowego chodzenia na smyczy. 

Samojedy z powodzeniem mogą uczestniczyć \w treningu sportowym. Jako psy zaprzęgowe wykazują naturalną pasję do ciągnięcia. Czworonogi te mogą osiągać sukcesy w takich dyscyplinach jak canicross, dogtrekking, bikejoring, skijoring czy zawody psich zaprzęgów. Aby szkolić samojeda w dyscyplinach zaprzęgowych, należy zaopatrzyć go w specjalne szelki typu sled. Najlepiej zakładać je wyłącznie na czas treningu, by zwierzak nie przyzwyczaił się do ciągnięcia w czasie zwykłych spacerów. 

Pielęgnacja psa rasy samojed

Chociaż obfita, biała sierść samojedów może wydawać się trudna do utrzymania w nienagannym stanie, w rzeczywistości jej pielęgnacja nie nastręcza większych trudności. By uniknąć filcowania się podszerstka, należy przynajmniej dwa razy w tygodniu dokładnie wyszczotkować sierść zwierzaka. Częstsze czesanie niezbędne jest tylko w sezonie linienia, gdy psy gubią sporo włosa. Do pielęgnacji szaty psa przyda się obrotowe zgrzebło, druciana szczotka z długimi igłami oraz grzebień z szeroko rozstawionymi zębami. By nadać puszystości szacie psa, należy szczotkować go najpierw z włosem, a następnie pod włos.

W przypadku białych psów nie obejdzie się również bez regularnych kąpieli. Psy, które nie są wystawione, z reguły wystarczy kąpać co 3 miesiące, ale wystawowe piękności potrzebują nieco częstszego mycia. Do kąpieli samojeda najlepszy będzie szampon dla psów o białym umaszczeniu – redukujących żółte zacieki i przebarwienia. Pomocne mogą okazać się również odżywki ułatwiające rozczesywanie sierści i dodające jej objętości. 

Opiekunowie samojedów powinni pamiętać o szczególnej higienie uszu swoich podopiecznych. By nie dopuścić do rozwoju infekcji, należy regularnie oczyszczać je z wydzieliny i skracać sierść rosnącą wewnątrz małżowin usznych. Dodatkowo przedstawiciele tej rasy mogą wymagać okresowego skracania pazurów i specjalnej pielęgnacji okolic oczu. 

Jak żywić samojeda?

Psy rasy samojed wymagają odpowiednio zbilansowanej diety, dostosowanej do ich poziomu aktywności i indywidualnych potrzeb. Uniwersalną żywieniową propozycją dla samojedów są suche lub mokre karmy dla psów ras średnich. Dla psów uprawiających sport warto wybrać pokarm wysokoenergetyczny z formułą active. Inną dobrą propozycją dla tej północnej rasy jest karma dla psa z formułą dermatologiczną – poprawiające stan sierści i kondycję skóry. Niektóre samojedy mogą wymagać karm hipoalergicznych lub dedykowanych wrażliwym czworonogom, które ograniczą ryzyko niepożądanych reakcji na pokarm.

Dorosłe psy rasy samojed powinny spożywać 2-3 posiłki dziennie. Nie należy karmić podopiecznych bezpośrednio po aktywności fizycznej i tuż przed nią – samojedy są podatne na skręt żołądka. Jeśli Twój biały pupil je zbyt łapczywie, możesz zakupić dla niego specjalną miskę spowalniającą jedzenie. Pamiętaj również o kontrolowaniu wartości kalorycznej psich posiłków i nie przesadzaj z przekąskami. Samojedy – zwłaszcza te, które spędzają większość czasu w domowych pieleszach – mają skłonność do nadwagi. 

W żywieniu samojedów sprawdzą się również suplementy lub przysmaki funkcjonalne wspomagające stawy (z chondroityną i glukozaminą), wzmacniające skórę i sierść (z kwasami tłuszczowymi omega-3 i omega-6, witaminami z grupy B, cynkiem), poprawiające wzrok (z luteiną), zwiększające wydolność fizyczną (z L-karnityną, MSM, HMB). 

Samojed – zdrowie

Samojed uznawany jest za zdrową i odporną rasę. Niestety, również tych sympatycznych psiaków nie omijają pewne dolegliwości. Typowe dla rasy są problemy ze stawami – dysplazja stawów biodrowych, a w wieku dojrzałym – choroba zwyrodnieniowa stawów. Psy dotknięte tymi schorzeniami mogą wymagać specjalnej rehabilitacji oraz suplementacji chondroprotetykami. U tej rasy psów notuje się także kłębuszkowe zapalenie nerek o podłożu dziedzicznym. Sporym problemem u samojedów są ponadto choroby oczu: zaćma, dysplazja siatkówki, zespół skórno-naczyniówkowy czy postępujący zanik siatkówki. U białych czworonogów zdarzają się również choroby alergiczne, dermatozy, cukrzyca oraz infekcje uszu. Jeśli zaobserwujesz u swojego pupila jakiekolwiek niepokojące objawy, koniecznie skonsultuj się z lekarzem weterynarii.

Ze względu na grubą szatę samojedy dobrze znoszą niskie temperatury, ale są dosyć wrażliwe na przegrzanie. W letnie dni należy chronić je przed bezpośrednimi działaniem słońca. Lepiej zrezygnować ze spacerów w najgorętszej porze dnia, a w ogrodzie zapewnić zacienione schronienie.

W profilaktyce weterynaryjnej u samojedów ważną rolę odgrywa walka z pasożytami zewnętrznymi. Psy te powinny mieć zapewnioną stałą i skuteczną ochronę przed pchłami i kleszczami. Z uwagi na bujną sierść lepszym wyborem dla nich będą jednak krople lub spraye antypasożytnicze niż obroże ochronne. W gęstej szacie często trudno jest dostrzec pasożyty, dlatego konieczne jest gruntowne kontrolowanie psiej skóry po każdym spacerze – zwłaszcza w sezonie wzmożonej aktywności kleszczy. 

Samojed – ciekawostki

• Samojed uznawany jest za jedną z najdroższych ras psów. Średnio za szczenięta rasy samojed trzeba zapłacić 6000-7000 zł. Niektóre psy osiągają jednak znacznie wyższe ceny.
• Jedynym z najbardziej znanych samojedów jest Potato. Psiak ten zasłynął z nietypowych zdolności matematycznych. Według swojego właściciela potrafił dodawać, odejmować i wykonywać inne bardziej skomplikowane obliczenia.
• Samojedy, według badań genetycznych, są jedną z ras najbliżej spokrewnioną z wilkami.
• Wyjątkowe ułożenie warg, nadające samojedom charakterystyczny uśmiech, to cecha o znaczeniu użytkowym. Taka budowa pyszczka miała zapobiegać obfitemu ślinieniu się psa i tworzeniu się sopli w kącikach warg.
• Wielką miłośniczką samojedów była Aleksandra Duńska – księżna Walii i królowa Wielkiej Brytanii.
• Futro samojedów było niegdyś cenionym materiałem na ubrania. Uważa się, że ma ono znacznie lepsze właściwości termoizolacyjne niż wełna. 
•  Samojedy nie należą do ras długowiecznych – przeciętnie żyją 10-12 lat.