W ostatnich latach coraz więcej mówi się o roli witamin w żywieniu ludzi i zwierząt. Choć związki te nie są wykorzystywane jako materiał budulcowy czy energetyczny, wpływają na pracę całego organizmu. Jedną z witamin o wielokierunkowym działaniu jest kwas askorbinowy, po który wiele osób sięga zwłaszcza w sezonie jesienno-zimowym. Czy suplementy z witaminą C sprawdzą się także w przypadku psów? Jakie funkcje pełni kwas askorbinowy w diecie domowych czworonogów?

Witamina C w diecie psów – rola, źródła, działanie

Witamina C to substancja organiczna, która ma istotny wpływ na zdrowie i kondycję zwierząt. Należy ona do witamin rozpuszczalnych w wodzie. Dobroczynne właściwości wykazuje wyłącznie kwas L-askorbinowy, który często niepoprawnie bywa nazywany lewoskrętnym.

Podczas gdy ludzie i niektóre ssaki (np. świnki morskie), muszą otrzymać wit. C z pożywieniem, psi organizm jest w stanie ją samodzielnie wytwarzać. Głównym miejscem syntezy witaminy C u czworonogów jest wątroba. Substancja ta jest wytwarzana z glukozy z udziałem specjalnego enzymu. Zwierzaki są w stanie również ją odtwarzać, co pozwala im dalej utrzymać jej stały poziom. Stężenie kwasu askorbinowego u czworonogów we krwi obniża się jednak wraz z wiekiem.

Witamina C to związek, który oddziałuje praktycznie na cały psi organizm. Wpływa zarówno na przebieg procesów metabolicznych, jak i kondycję fizyczną oraz psychiczną. Witamina C jest aktywatorem wielu enzymów. Poprawia wchłanianie żelaza z przewodu pokarmowego. Dodatkowo wzmacnia odporność, łagodzi stany zapalne, wspomaga detoksykację i regenerację, poprawia wydolność. Jest także niezbędna do syntezy kolagenu i karnityny. Witamina C jest ponadto bardzo ważna dla zachowania sprawności intelektualnej –chroni komórki mózgu przed uszkodzeniami spowodowanymi przez reaktywne formy tlenu i reguluje syntezę neuroprzekaźników.

Kwas askorbinowy to niezwykle ważny i skuteczny przeciwutleniacz, który zwalcza wolne rodniki i pomaga chronić psa przed stresem oksydacyjnym. Poprzez neutralizację szkodliwych związków opóźnia procesy starzenia i zmniejsza ryzyko rozwoju chorób nowotworowych, zapalnych oraz neurodegeneracyjnych.

Źródłem witaminy C dla psów są przede wszystkim świeże owoce i warzywa. Związek ten w dużych ilościach znaleźć można np. w papryce, szpinaku, pomidorach, jabłkach, malinach. Szczególnie bogate w wit. C są także owoce dzikiej róży. Co więcej, kwas askorbinowy często zawierają karmy dla psów. Pełni on w nich jednak głównie funkcję przeciwutleniacza – chroniącego produkty przed zepsuciem.

Niedobór witaminy C u psów – przyczyny i objawy

Psy potrafią syntezować niewielką ilość witaminy C (około 40 mg/kg m.c. dziennie). Dla większości zdrowych czworonogów o normalnej aktywności ilość ta jest wystarczająca, by w pełni pokryć ich zapotrzebowanie. Z tego względu zwykle nie ma konieczności dostarczania psom witaminy C wraz z pokarmem ani jej suplementowania.

Niedobory witaminy C u psów są raczej rzadko spotykane. Najczęściej dochodzi do nich na skutek długotrwałego stresu (fizycznego lub psychicznego) bądź wzmożonego wysiłku, które powodują nasilone wytwarzanie wolnych rodników i zwiększone zużycie kwasu askorbinowego. Również zaburzenia w funkcjonowaniu wątroby mogą doprowadzić do niedoboru tego związku w organizmie psa.

O zbyt niskim poziomie witaminy C u psów mogą świadczyć:

• krwawienia z dziąseł,
• szybkie męczenie się,
• apatia,
• osłabienie,
• duża podatność na infekcje,
• powolne gojenie się ran,
• problemy ze stawami i skórą.

Niestety, objawy te są bardzo mało charakterystyczne i mogą wynikać z różnych chorób, dlatego jeśli je zaobserwujesz, koniecznie skonsultuj się z weterynarzem.

Kiedy warto podawać psu witaminę C?

Czy warto stosować produkty z witaminą C u czworonogów – z pewnością wielu psich opiekunów zadaje sobie to pytanie. Zdania na ten temat wśród dietetyków zwierzęcych i lekarzy weterynarii są podzielone. Chociaż wielu specjalistów nie widzi potrzeby stosowania wit. C u zdrowych czworonogów, jak dowodzi szereg badań, podawanie preparatów z jej dodatkiem może mieć niejednokrotnie korzystny wpływ na organizm zwierząt.

Kiedy warto wprowadzić witaminę C do diety swojego psa? Jest ona zalecana szczególnie w przypadku dodatkowego obciążenia psiego organizmu związanego z np. wiekiem, wysiłkiem fizycznym, stresem, przebywaniem w trudnych warunkach czy chorobami. Dzięki witaminie C poprawisz witalność swojego psa i wzmocnisz jego odporność. Witaminy dla psów warto podawać profilaktycznie m.in.:

• psim seniorom,
• ciężarnym sukom i szczeniętom w okresie wzrostu,
• psom pracującym i sportowym,
• psom w okresie rekonwalescencji po urazach, chorobach, operacjach,
• psom narażonym na silny lub długotrwały stres (np. przebywającym w warunkach schroniskowych),
• psom o osłabionej odporności i mieszkającym na zewnątrz – zwłaszcza w sezonie jesienno-zimowym.

Suplementacja kwasu askorbinowego może również pomóc w leczeniu niektórych psich chorób. Znajduje on potencjalne zastosowanie w przypadku infekcji wirusowych, chorób skóry, nerek, wątroby, stawów, zapalenia jelit. Duże nadzieje budzi ponadto możliwość jego wykorzystania w terapii nowotworów u psów. Leczenie przy użyciu witaminy C wymaga jednak jej podawania w bardzo dużych dawkach, dlatego zawsze musi być prowadzone pod ścisłym nadzorem lekarza.

Jak stosować witaminę C u psów?

Witamina C uznawana jest za substancję stosunkowo bezpieczną dla czworonogów. Charakteryzuje się ona niską toksycznością, a jej nadmiar wydalany jest z moczem. Mimo to zalecana jest ostrożność w jej stosowaniu.

Bez wątpienia nie każdy pies potrzebuje suplementów diety. Zanim więc sięgniesz po preparat witaminowy, zastanów się, czy jest on rzeczywiście niezbędny Twojemu psu. Warto również pamiętać, by stosować wyłącznie produkty przeznaczone dla zwierząt – preparaty z wit. C dedykowane ludziom mogą zawierać niebezpieczne dodatki lub mieć nieodpowiednie dla zwierząt stężenie. Nigdy nie należy przekraczać dawek zalecanych przez producenta. Suplementy mogą wchodzić w interakcje z niektórymi lekami. Jeśli zatem zwierzak przyjmuje już jakieś preparaty, trzeba upewnić się, czy łączenie ich z wit. C jest bezpieczne.

Warto wiedzieć, że kwas askorbinowy przyjmowany w większych ilościach może zwiększać wydalanie szczawianów, a tym samym przyczyniać się do powstawania kamieni szczawianów wapnia u psów i kotów. Podawanie dużych dawek witaminy C czworonogom niekiedy powoduje też u nich biegunki i problemy ze strony przewodu pokarmowego. Suplementację witamin najlepiej więc skonsultować z weterynarzem.