Oświetlenie w akwarium pełni niezwykle ważną funkcję. Wpływa ono nie tylko na estetykę zbiornika, ale przede wszystkim na warunki życia ryb oraz roślin. Rodzaj zastosowanego oświetlenia warunkuje aktywność biologiczną organizmów zamieszkujących akwarium, więc warto wcześniej zapoznać się właściwościami poszczególnych lamp i podstawowymi zasadami naświetlania zbiornika.

Oświetlenie w akwarium – dlaczego jest potrzebne?

Trzeba pamiętać, że światło w akwarium pełni wiele istotnych ról. To za jego pomocą możemy stworzyć odpowiednie warunki do życia i rozwoju roślin oraz ryb akwariowych. Światło warunkuje między innymi proces fotosyntezy, czyli regulowania stężenia dwutlenku węgla w wodzie oraz procesy życiowe ryb, takie jak tarło czy aktywność pokarmową. Oświetlenie pomaga także zachować w akwarium cykl dnia i nocy, który także wpływa na samopoczucie i kondycję organizmów żyjących w zbiorniku.

Jak oświetlać akwarium – podstawowe zasady

Liczy się zarówno rodzaj oświetlenia, jak i jego barwa oraz intensywność. Światło o odpowiednich parametrach pomoże nam stworzyć właściwe warunki dla rozwoju organizmów, a przy tym idealnie odda i wyeksponuje naturalne barwy ryb i roślin. Do naświetlania akwarium z pewnością nie nadają się tradycyjne żarówki, ponieważ emitowane przez nie fale świetlne są zbyt krótkie, by mogły wystarczyć roślinom do przeprowadzenia fotosyntezy. Co więcej, żarówki tego rodzaju szybko się nagrzewają, więc mogą doprowadzić do znacznego podniesienia się temperatury wody w akwarium, ze szkodą dla hodowanych tam organizmów.

Akwarium należy oświetlać przez co najmniej 10 godzin na dobę. Najlepiej robić to zawsze w tych samych godzinach, aby stworzyć organizmom naturalny cykl dnia i nocy. Pamiętajmy też, że ryby nie lubią nagłej zmiany światła, dlatego warto zdecydować się na nowoczesne lampy imitujące także świty oraz zmierzchy. Dzięki stopniowemu zanikaniu i pojawianiu się światła rybom i roślinom łatwiej przystosować się do panujących warunków.

Intensywność i temperatura światła w akwarium

Jeśli chodzi o intensywność światła, to wszystko zależy od głębokości zbiornika oraz tego, co właściwie będziemy w nim hodować. Optymalna moc oświetlenia powinna wynosić około 0,6W na 1 litr wody, a w akwariach roślinnych – 0,8W na 1 litr. Wyższe zbiorniki należy doświetlać, ponieważ fale świetlne mogą nie docierać do jego dolnych partii. W takiej sytuacji warto pomyśleć o lampach LED lub tak zwanych odbłyśnikach, czyli aluminiowych osłonkach do świetlówek. Są one polerowane na lustro, dzięki czemu kierują całe światło w dół, jednocześnie oszczędzając energię.

Dla rozwoju roślin akwariowych duże znaczenie ma także temperatura barwy światła, a mówiąc konkretniej – długość fal promieniowanych przez konkretną wiązkę. Najlepsze efekty i wybarwienie roślin uzyskamy przy maksymalnej długości fal niebieskich w przedziale 400-470nm oraz czerwonych na poziomie około 680-720nm.

Najczęściej stosowane rodzaje oświetlenia

Świetlówki T5

Jednym z najpopularniejszych sposobów na oświetlanie akwarium są świetlówki. Trzeba pamiętać, że nie są to lamy podobne do oferowanych w sklepach elektrycznych. Świetlówki akwariowe mają zupełnie inną barwę oraz specjalne filtry UVB i UVB, zapewniające optymalne warunki do rozwoju roślin i ograniczające rozwój bakterii oraz glonów w zbiorniku. W sklepach spotkamy dwa rodzaje świetlówek – T8 i T5. Te drugie są lampami nowszej generacji, o mniejszej średnicy, ale większej mocy. Są bardziej wydajne i energooszczędne, a dzięki odbłyśnikom światło może dotrzeć nawet do dolnych partii zbiornika. Moc świetlówki w akwarium ogólnym powinna wynosić około 0,5W na 1 litr, a w akwarium roślinnym - 1W na litr wody.

Lampy HQL i HQI

Stosowanie żarników typu HQL wskazane jest zwłaszcza przy akwariach roślinnych. Ze względu na długą żywotność i wydajność w stosunku do roślin stosuje się je przeważnie w zbiornikach słodkowodnych. Z kolei żarniki HQI sprawdzają się w akwariach z wodą słoną. Ich światło jest mocniejsze i bardziej skupione, więc nadają się również do zbiorników głębszych niż 50cm. Tego typu lampy dają światło o barwie zbliżonej do słonecznego. Emitują jednak sporo ciepła, więc powinny znajdować się nie niżej niż 15cm nad taflą wody.

Lampy LED

Oświetlenie ledowe do akwarium » to najbardziej nowoczesne rozwiązanie. Diody tego rodzaju są przede wszystkim energooszczędne, efektywne i bardzo wydajne. Ponadto charakteryzuje je dłuższa żywotność, zwłaszcza w porównaniu do świetlówek, które trzeba wymieniać co rok. Lampy LED wyposażone są w diody o barwie białej, niebieskiej i czerwonej, dzięki czemu spektrum światła jest dostosowane do potrzeb roślin. Jedynym minusem jest stosunkowo wysoka cena, która jednak szybko się zwraca. Chociażby w postaci niższych rachunków za prąd.

Zdjęcie: © Andreas Gradin — stock.adobe.com