Kleszcze to jedne z najgroźniejszych pasożytów domowych czworonogów. Krwiopijne pajęczaki często są nosicielami patogenów niebezpiecznych dla zdrowia psów i kotów. Niestety, uchronienie pupila przed atakiem kleszcza nie zawsze jest możliwe. Szybkie wyciągnięcie pasożyta może jednak znacznie zmniejszyć ryzyko rozwoju chorób odkleszczowych. Jak prawidłowo usunąć kleszcza psu lub kotu?

Jak chronić zwierzaka przed kleszczami?

Kleszcze nie bez powodu budzą grozę wśród psich i kocich opiekunów. Choć same nie stanowią większego zagrożenia, często są wektorami bakterii, pierwotniaków lub wirusów wywołujących poważne problemy zdrowotne u ludzi i zwierząt.

Szczególnie niebezpieczna dla psów jest babeszjoza powodowana przez pierwotniaka Babesia canis. Babeszjoza prowadzi do rozpadu krwinek czerwonych u zwierzaka, a nieleczona może mieć piorunujący przebieg. Do innych chorób odkleszczowych notowanych u czworonogów należą m.in.: borelioza, anaplazmoza, hemobartoneloza. Wbrew pozorom kleszcze zagrażają nie tylko psom, ale również kotom wychodzącym, choć choroby odkleszczowe są u mruczków znacznie rzadziej notowane. Nigdy nie należy jednak lekceważyć zagrożenia.

Podstawą ochrony psów i kotów przed kleszczami jest regularne stosowanie środków przeciw pasożytom zewnętrznym. Na rynku zoologicznym dostępnych jest wiele preparatów przeciw kleszczom w formie obroży, kropli (spot-on) czy sprayów. Środki te mogą mieć działanie biobójcze lub odstraszające.

Preparaty biobójcze opierają się na substancjach (np. flumetrynie, permetrynie, fipronilu), które zaburzają pracę układu nerwowego pajęczaków. Dzięki temu w krótkim czasie prowadzą do śmierci pajęczaków, zabezpieczając zwierzaki przed chorobami odkleszczowymi. Warto pamiętać, by nigdy nie stosować u kotów środków przeznaczonych dla psów – mogą zwierać one permetrynę niebezpieczną dla mruczków.

↓ Środki przeciw pasożytom dla psów ↓

Z kolei specyfiki odstraszające kleszcze bazują na naturalnych olejkach eterycznych. Utrudniają one kleszczom zlokalizowanie zwierzaków, przez co zmniejszają ryzyko ataku. W przypadku inwazji nie powodują jednak obumarcia pajęczaków.

Aby stosowanie środków przeciw kleszczom było skuteczne, należy pamiętać o ich regularnym aplikowaniu. Najdłuższą ochronę (aż do 8 miesięcy) zapewniają zwierzakom obroże. Preparaty w formie spot-on i sprayów działają zwykle przez 3-4 tygodnie.

W profilaktyce przeciw kleszczom spore znacznie ma ograniczenie kontaktu zwierząt domowych z pajęczakami. Kleszcze są wszędobylskie, ale warto unikać ich głównych siedlisk. W porze największej aktywności pasożytów (maj – czerwiec i wrzesień –październik) lepiej nie wędrować z psem po łąkach, zaroślach, lasach i ich obrzeżach oraz w okolicach zbiorników wodnych. Nie należy ponadto pozwalać psu na samodzielne penetrowanie roślinnych zakamarków.

Warto zadbać również o pielęgnację ogrodu – unikać pozostawiania gęsto zarośniętych obszarów, gdzie mogą przebywać kleszcze. W ogrodzie możemy posadzić rośliny odstraszające pasożyty (np. kocimiętkę). Jeśli decydujemy się na wypoczynek z pupilem na łonie natury, sprawdźmy wcześniej okolicę i upewnijmy się, czy nie czyhają w niej kleszcze.

Po każdym powrocie pupila ze spaceru powinniśmy dokładnie przeczesać jego sierść gęstym grzebieniem, rozgarniając kolejne partie sierści. Kleszcze szczególnie często wczepiają się w miejsca, gdzie skóra jest cienka i dobrze ukrwiona (np. za uszami, w pachwinach, na karku). Warto więc szczególnie skrupulatnie obejrzeć te obszary. Pamiętajmy, że nie zawsze pasożyty są dobrze widoczne. Szczególnie niebezpieczne nimfy kleszczy osiągają wielkość zaledwie 1-2 mm.

Co zrobić, gdy pies lub kot ma kleszcza?

Zdarza się, że – pomimo daleko posuniętych działań ochronnych – nie udaje się uchronić pupila przed atakiem kleszcza. Co zrobić, jeśli zauważyliśmy, że nasz zwierzak ma kleszcza? Przede wszystkim zachowajmy spokój. Jeśli nasz pupil został zabezpieczony środkiem przeciwpasożytniczym, ryzyko rozwoju choroby odkleszczowej jest minimalne. Nie podejmujmy więc żadnych nerwowych ruchów, lecz postarajmy się działać szybko. Do zarażenia psa lub kota chorobą odkleszczową dochodzi zwykle dopiero po upływie 24 godzin od rozpoczęcia żerowania pajęczaka. Im szybciej wyciągniemy kleszcza, tym lepiej.

Przed usunięciem kleszcza psu lub kotu powinniśmy przygotować wszystkie niezbędne akcesoria. Potrzebne nam będą: pęseta, rękawiczki ochronne i środek odkażający. Do usuwania kleszcza możemy wykorzystać również specjalne narzędzie w formie haczyka, szczypiec lub lasso. Warto poprosić kogoś o asystowanie przy zabiegu i przytrzymanie zwierzaka w razie potrzeby.

↓ Środki przeciw pasożytom dla kotów ↓

W jaki sposób usunąć kleszcza psu lub kotu?

Usuwanie kleszcza nie jest skomplikowane. Pajęczaki są jednak dobrze przystosowane do pasożytniczego typu życia. Ich aparat gębowy wyposażony jest w specjalne ostre ząbki, które umożliwiają im mocne przytwierdzenie się do skóry swojego żywiciela. Kleszcza trzeba więc wyciągnąć w całości, pewnym i energicznym ruchem. Należy jednak przy tym zachować ostrożność, by nie rozerwać pasożyta.

Pamiętajmy, że kleszcza nigdy nie powinniśmy próbować usuwać gołymi rękami. Nie najlepszym pomysłem jest też smarowanie pasożyta tłuszczem lub alkoholem czy chwytanie go za odwłok. Takie działania mogą sprowokować u kleszcza wymioty, a w konsekwencji zwiększyć ryzyko uwolnienia groźnych dla zdrowia zwierzaków patogenów. Jeśli nasz pupil jest nerwowy lub kleszcz znajduje się w trudno dostępnym miejscu, możemy poprosić o pomoc w wyciągnięciu pasożyta lekarza weterynarii.

Jak prawidłowo usunąć kleszcza? Po założeniu rękawiczek ochronnych dokładnie rozgarniamy sierść i odsłaniamy skórę w miejscu, gdzie znajduje się pasożyt. Chwytamy kleszcza jak najbliżej skóry psa lub kota. Szybkim, ale nie gwałtownym, ruchem wyciągamy kleszcza pionowo do góry, wzdłuż osi wkłucia. Unikajmy przy tym szarpania. Następnie dezynfekujemy ranę po pasożycie i dokładnie oglądamy skórę czworonoga. Sprawdzamy, czy w skórze psa lub kota nie pozostały fragmenty aparatu gębowego pasożyta. Jeśli nie udało nam się usunąć pajęczaka w całości, tkwiące w skórze elementy możemy wyciągnąć jałową igłą. Usuniętego kleszcza powinniśmy unieszkodliwić (np. zmiażdżyć twardym przedmiotem). Zadbajmy jednak o swoje bezpieczeństwo – płyny ustrojowe kleszcza nie powinny mieć kontaktu z naszą skórą. Nigdy nie próbujmy więc rozgniatać kleszcza palcami.

Jeśli szybko usunęliśmy kleszcza, nie martwmy się na zapas. Zachowajmy jednak wzmożoną czujność i uważnie obserwujmy naszego pupila. Choroby odkleszczowe często rozwijają się powoli i długo nie dają charakterystycznych objawów. Nie lekceważmy więc żadnych niepokojących symptomów. Uważnie obserwujmy stan rany po kleszczu. Jeżeli zauważyliśmy, że nasz podopieczny stracił apetyt, jest osowiały, wymiotuje, ma trudności z chodzeniem, a jego skóra jest zaczerwieniona, niezwłocznie skonsultujmy się z lekarzem. Szybka reakcja może uratować zwierzakowi życie.