Drób a w szczególności kurczak jest jednym z najczęściej stosowanych w żywieniu psów i kotów źródłem białka zwierzęcego. Mięso to spotkamy w wielu karmach suchych i mokrych (zarówno w karmach bytowych jak i weterynaryjnych) oraz różnego rodzaju smakołykach i gryzakach. Oprócz kurczaka dość często stosowanym w żywieniu psów i kotów gatunkiem jest indyk. Rzadziej ale też kaczka, gęś i perliczka. Gatunki te, z uwagi na mniejszą dostępność, zwykle stosowane są jako urozmaicenie diety zwierzęcia. Używane są również do produkcji smakołyków dla psów wybrednych oraz alergików. Każdy z wymienionych gatunków drobiu różni się od siebie wartościami odżywczymi, zawartością białka i tłuszczu dla tego zachęcam właścicieli psów i kotów do zgłębienia wiedzy na temat drobiu w żywieniu naszych czworonożnych przyjaciół.

Mięso z kurczaka jest łatwostrawne, zawiera dużo białka (więcej niż wieprzowina i wołowina) i niewiele tłuszczu (wysoka zawartość tłuszczu jest w skórze kurczaka) dla tego posiłki zawierające mięso z kurczaka mogą być polecane dla zwierząt z delikatnym przewodem pokarmowym. Mięso z kurczaka dostarcza sporej ilości witamin B, szczególnie B3 (niacyny) i B6 (pirydoksyny), składników mineralnych jak cynk, selen, magnez i fosfor oraz wielonienasyconych kwasów tłuszczowych.

Kaloryczność, zawartość białka i tłuszczu w znacznym stopniu zależy od części tuszy stosowanej w żywieniu.

Wiele osób martwi się, że mięso kurcząt zawiera duże ilości antybiotyków i hormonów które podawane są tym ptakom. Należy jednak pamiętać, że są przepisy regulujące to co hodowca może podać ptakom, a więc nie należy bać się stosować tego rodzaju mięsa w komponowaniu diety psa czy kota. W Polsce stosowanie hormonów w chowie drobiu jest całkowicie zakazane, używanie antybiotyków jest ściśle regulowane przez prawo i dozwolone tylko gdy ptaki trzeba leczyć. Natomiast po podaniu leków producentów drobiu obowiązuje okres karencji (czas jaki musi minąć od podania zwierzęciu leku do uboju, aby nie był on obecny w tkankach).

Bardzo popularny w żywieniu zwierząt jest również indyk. Pierś z indyka jest mięsem najchudszym i niskokalorycznym w porównaniu z innymi elementami tuszy indyczej oraz innymi gatunkami drobiu co nie oznacza że mięsa te są gorsze. Lekkostrawna pierś indyka zawiera bardzo korzystne proporcje pomiędzy kwasami omega 3 i omega 6. Zawiera dużą ilość wartościowego białka, znaczne ilości witamin i minerałów w szczególności witaminy B12, kwasu foliowego i niacyny, potasu, cynku i magnezu. Ma opinie mięsa mniej alergizującego niż kurczak.

Kaczka jest mięsem znacznie tłustszym i bardziej kalorycznym niż kurczak i indyk. Cechuje je także bardzo wysoko zawartość wartościowego białka, może stanowić więc bardzo wartościowy pokarm dla psa. Ilość tłuszczu w całej tuszy wraz ze skórą może dochodzić nawet do 30%.

Gęsina jest rzadko stosowanym mięsem w żywieniu zwierząt, jest najbardziej kalorycznym drobiem, ale ma bardzo korzystny skład tłuszczu. Jest w niej dużo kwasów jedno- i wielonienasyconych, znacznie więcej kwasów omega-3 i omega-6 w porównaniu do mięsa indyczego czy kurzego. Zawartość tłuszczu w tuszy przekracza 30%.

Mięso perliczki jest niemal dwukrotnie chudsze niż mięso kurczaków. Jest to mięso delikatne i niezwykle bogate w składniki mineralne: magnez, potas i żelazo, ma w sobie także całą moc witamin a w szczególności B1, B2 i E oraz nienasyconych kwasów tłuszczowych.

Omawiając drób nie sposób pominąć jajka. Jajka są dobrym źródłem wartościowego białka. Należy pamiętać, że surowe białko jaja zawiera awidynę (białko zwierzęce składające się z czterech łańcuchów polipeptydowych), która wiążąca biotynę. Obróbka termiczna niszczy awidynę dlatego często spotkamy się z opinią, że jeśli całe jajko to gotowane, jeśli surowe to tylko żółtko, szczególnie jeżeli jajek dajemy dużo. Jajka zwykle są dodatkiem w diecie, ale można spotkać tez karmy gdzie jajko stanowi główne źródło białka zwierzęcego.

Szczególnej uwagi wymagają kości drobiu. Ogólnie powinno się przyjąć, że nie podajemy zwierzętom kości gotowanych, a jeśli chodzi o surowe to nie podajemy kości długich. Kości są chętnie zjadane szczególnie przez psy, ale mogą wywoływać zaparcia, a ich ostre fragmenty nawet bardzo groźną dla życia perforacje jelit.

Kaloryczność, zawartość białka czy tłuszczu, w każdym z gatunków drobiu, w znacznym stopniu zależy od części tuszy, która została użyty do skomponowania posiłku. Oczywiście w przypadku osób decydujących się na żywienie psa czy kota pełnoporcjowymi karmami gotowymi (co obecnie jest zdecydowanie najczęściej stosowanym systemem żywienia naszych czworonożnych przyjaciół), nie musimy zawracać sobie głowy zawartością białka, tłuszczu, składników mineralnych i witamin w poszczególnych rodzajach mięs, a jedynie dobrać odpowiednią karmę dla naszego zwierzęcia. Uwzględniając wiek, w przypadku psów także wielkość/rasę i tryb życia, a w przypadku zwierząt z problemami zdrowotnymi dobrać z prowadzącym lekarzem weterynarii odpowiednią karmę weterynaryjną. Przy odpowiednim doborze karmy pozostaje nam stosować zalecaną przez producenta dawkę i zapewnić stały dostęp do wody. A rolą producenta jest dobrać składniki tak by skomponowane przez nich posiłki zapewniały wszystko to co nasz pies czy kot jest potrzebuje aby ich organizm prawidłowo funkcjonował.

Zupełnie inaczej wygląda sytuacja gdy decydujemy się na żywienie tradycyjne, w przypadku psów jest to zwykle gotowane mięso (bardzo często drobiowe), węglowodany (np. ryż, makaron), gotowane warzywa. Lub dieta składająca się z mięsa surowego. Należy wtedy zwrócić uwagę na rodzaje podawanego mięsa, przykładowo sama pierś z kurczaka choć może wydawać nam się najlepsza i najdelikatniejsza będzie nie wystarczająca by zapewnić zwierzęciu wszystkie potrzebne mu składniki. Trzeba przy takim żywieniu pamiętać o odpowiednich proporcjach poszczególnych składników i o odpowiedniej suplementacji.

Możemy spotkać się z opinią, że kurczak najbardziej uczula. Rzeczywiście pośród zwierząt z alergią alergia na kurczaka jest częsta, wynika to jednak z częstej ekspozycji zwierząt na ten alergen, gdyż jest on jednym z najczęściej stosowanych w żywieniu rodzajów mięs, a nie z faktu, że to mięso jest w jakikolwiek sposób gorsze. Jeśli u zwierzęcia nie jest zdiagnozowana alergia na to konkretne mięso to z uwagi na jego wiele zalet nie należy go z diety wykluczać ani się go bać. Warto zatem urozmaicać dietę zwierzaka. W przypadku żywienia zwierząt bazowanie schematach jest wygodne ponieważ zdaniem wielu właścicieli zwierząt nie niesie za sobą ryzyka. Jednak stosowanie przez cały czas jednego schematu żywienia nie koniecznie jest dobre ponieważ to że coś jest dobre – nie oznacza, że jest odpowiednie raz na zawsze. Innymi słowy, kurczak jest OK, jeżeli pojawia się w diecie naprzemiennie z innymi mięsami. To samo tyczy każdego rodzaju mięsa. Trzymanie się sztywno jednej diety, jednego rodzaju mięsa nie prowadzi do niczego dobrego. Mięso z kurczaka to jednak tylko przykład. Zachęcam do urozmaicania diet naszych zwierzaków.

Jeżeli już mówimy o alergii to u psów i kotów najczęstszymi objawami alergii jest świąd i zmiany skórne, często też nawracające stany zapalne zewnętrznego przewodu słuchowego. Przy zaobserwowaniu takich objawów należy skonsultować się z lekarzem weterynarii i odpowiednio zaplanować dietę zwierzęcia. Zwierzęciu z podejrzeniem alergii zmienia się dietę na taką, gdzie źródłem białka zwierzęcego jest gatunek mięsa, z którym organizm jeszcze się nie spotkał np. ryba lub specjalistyczna karma dla alergików, w której co pozornie absurdalne w skład często wchodzi kurczak, tym razem jednak cząsteczki białka są pocięte enzymatycznie na znacznie mniejsze cząsteczki dzięki czemu nie są one rozpoznawane przez organizm jako alergen.

Oprócz mięsa w żywieniu psów i kotów mogą być stosowane tez drobiowe podroby – wątróbka, żołądki i serduszka. Nie powinny one być stosowane jako tańszy zamiennik mięsa, ale mogą stanowić wartościowy dodatek żywieniowy. Zawierają znaczące ilości witamin i składników mineralnych. Są osoby, które boją się karmienia wątróbką, twierdząc, że magazynuje ona toksyny i szkodliwe dla organizmu składniki, nie jest to prawdą, rolą wątroby jest między innymi neutralizowanie i usuwanie  z ustroju toksycznych substancji a nie ich kumulowanie. Wątróbka jest dobrym źródłem między innymi żelaza ( w 100 gramach kurzej wątróbki  znajduje się 10 miligramów żelaza). Zawiera także duże ilości witaminy A, której nadmiar nie jest wydalany z organizmu powinna być więc stosowna nie zbyt często.

autor:

lek. wet. inż. zootechniki Justyna Jabłońska

Warszawa