Rozgwiazdy należą do jednych z ciekawszych morskich bezkręgowców. Cechują się ogromną różnorodnością barw.

Środowisko naturalne rozgwiazd

Żyją na dnie mórz i oceanów, pod skałami i na rafach koralowych na głębokości od 0,5 do 300 m. Niektóre gatunki zamieszkują głębsze obszary morza. Występują na wszystkich rodzajach dna: piaszczystym, skalistym lub na łąkach traw morskich.

Wygląd rozgwiazd

Angielska nazwa tych morskich bezkręgowców, starfisch, najlepiej oddaje ich wygląd. Rzeczywiście przypominają gwiazdę. Tworzą ją dłuższe lub krótsze ramiona. W miejscu, w którym się spotykają, po spodniej stronie ciała znajduje się otwór gębowy. Na każdym ramieniu znajdują się dwa rzędy nóżek ambulakralnych, czyli ruchliwych wypustek, przy pomocy których zwierzę się porusza. Służą one również do rozpoznawania pokarmu i chwytania zdobyczy.

Zachowanie i wymagania rozgwiazd

Rozgwiazdy nie można zaliczyć do ruchliwych zwierząt. Poruszają się bardzo powoli, z przeciętną prędkością 5–15 cm na minutę. Często chowają się w szczelinach skał i raf koralowych.

Niektóre z nich są małe i niegroźne. Można je polecić nawet początkującym akwarystom. Można je trzymać razem z innymi gatunkami bezkręgowców. Inne są drapieżnikami, które zjadają nawet najbardziej „opancerzone” bezkręgowce.

Takim drapieżnikiem jest np. korona cierniowa (Acanthaster placi), ktora odżywia się korali madreporowymi. Masowe pojawienie się tego gatunku na Wielkiej Rafie Koralowej stanowi poważne zagrożenie dla jej istnienia. Tego typu drapieżnika nie da się hodować w akwarium rafowym. Jednak nie wszystkie drapieżne rozgwiazdy żywią się koralowcami.

Oczywiście różne gatunki rozgwiazd maja różne wymagania. Nie wszystkie należą do łatwych w hodowli, dlatego przed zakupem koniecznie musimy dowiedzieć się, jakie musimy zapewnić im warunki.

Przy zakupie rozgwiazd należy zwrócić uwagę, czy osobniki są w dobrej kondycji i czy nie mają białych przebarwień, które świadczą o jego uszkodzeniu.

Pożywienie rozgwiazd

Wiele gatunków rozgwiazd żywi się padliną, mułem dennym i detrytusem, ale większość z nich jest drapieżnikami, które polują na małże, jeżowce, ślimaki lub koralowce. Zwierzę chwyta ofiarę przy pomocy nóżek ambulakralnych i wynicowuje przez otwór gębowy swój żołądek. Wydzielone soki trawienne rozpuszczają ciało ofiary, które następnie zostaje wessane w strawionej postaci. Może trwać to nawet kilka godzin. Niektóre rozgwiazdy są odporne na parzydełka ukwiałów, które stanowią ich zdobycz.

Rozmnażanie rozgwiazd

Prawie wszystkie rozgwiazdy są rozdzielnopłciowe. Zapłodnienie następuje w toni wodnej.

Zwierzęta wyrzucają do otaczającej je toni wodnej miliony komórek jajowych i plemników. Z zapłodnionych komórek jajowych rozwijają się larwy, które u większości gatunków unoszą się swobodnie w wodzie. Po kilku tygodniach larwy osiadają na morskim dnie i przekształcają się w dorosłe osobniki. Tylko niewielu larwą uda się przeżyć. Większość zostaje pożarta przez inne morskie zwierzęta.

Rozgwiazdy mogą rozmnażać się również bezpłciowo. Jeśli przetniemy zwierzę na pół, każda z odciętych odtworzy brakujący fragment. W ten sposób z jednego osobnika może powstać kilka potomnych.

Systematyka rozgwiazd

Królestwo: zwierzęta
Typ: szkarłupnie
Gromada: rozgwiazdy

Tekst: Jacek P. Narożniak
Zdjęcie: Fotolia.com