Naukowcy opisali około czterdzieści gatunków bojowników, ale tylko jeden z nich na dobre zagościł w akwariach i święci triumfy popularności na całym świecie. To bojownik wspaniały. Bodajże najpopularniejsza rybka akwariowa.

Środowisko naturalne bojowników wspaniałych

W naturze bojowniki wspaniałe zamieszkują spokojne wody Azji Południowo-Wschodniej, głównie rozlewiska wielkiej rzeki Mekong. Często są to wody zamulone, o niskiej zawartości tlenu.

Wygląd bojowników wspaniałych

Dzikie osobniki bardzo różnią się od swoich hodowlanych kuzynów. Nie mają ani tak jaskrawych barw, ani tak wydłużonych płetw. Naturalna forma tego gatunku bardzo rzadko pojawia się w akwariach i hodowana jest głównie przez profesjonalistów – wielkich miłośników bojowników i ryb labiryntowych.

Hodowlane formy bojownika wspaniałego cechują się przede wszystkim bardzo różnorodnym ubawieniem. Są ryby mlecznobiałe, niebieskie o wszelkich odcieniach, zielone, a nawet krwistoczerwone. Są i różnokolorowe. Samce mają wydłużone płetwy. U niektórych odmian płetwa ogonowa jest rozdwojona lub postrzępiona

Zachowanie i wymagania bojowników wspaniałych

Bojowniki wspaniałe słyną ze swej agresji, co znalazło odzwierciedlenie nawet w ich nazwie. Agresywne są przede wszystkim samce, które atakują w pierwszej kolejności inne samce swojego gatunku, w drugiej samice, a następnie inne ryby. Jednak z ich agresywnością niezupełnie jest tak, jak to się powszechnie sądzi.

Samce tych ryb są terytorialne. Zachowanie to ma z jednej strony na celu pozostawienie po sobie potomstwa (samice łączą się tylko z samcami posiadającymi własny rewir), z drugiej zaś ochronę tego potomstwa przed wrogami.

Nic zatem dziwnego, że samce gotowe są do upadłego walczyć o swoje terytorium i faktycznie czasami walka kończy się śmiercią jednego z rywali. Jednakże w naturze słabszy osobnik może w każdej chwili wycofać się z walki i uciec. Zwycięzca będzie go ścigał tylko do granicy swojego rewiru. W akwarium taka sytuacja jest zwykle niemożliwa z prostego powodu: braku dostatecznej ilości miejsca.

Niestety, praktyką jest trzymanie tych ryb w bardzo małych zbiornikach, głównie w tzw. kulach. Niewiele w nich miejsca dla jednej ryby, a co dopiero dla kilku. Udowodniono doświadczalnie, że w dużym, minimum 80 – 100 litrów, odpowiednio urządzonym zbiorniku, można trzymać ze sobą dwa lub trzy samce i kilka samic. W takich warunkach każdy z samców będzie w stanie obrać sobie własny rewir. Owszem, na granicy poszczególnych rewirów może dochodzić do walk między samcami, ale zwykle kończą się one postrzępieniem płetw. W kuli nawet samica nie ma możliwości ukrycia się przed natarczywym samcem i prędzej czy później zostanie przez niego zabita.

Trzymane samotnie w małych pojemnikach samce bojowników stają się ponadto nadmiernie agresywne i wpuszczone do dużego akwarium, w którym pływają inne ryby, atakują wszystko co się rusza. I znów udowodniono doświadczalnie, że bojowniki dorastające w towarzystwie innych ryb są znacznie łagodniejsze i bardziej tolerancyjne wobec współmieszkańców akwarium.

Ponieważ bojowniki atakują przede wszystkim ryby podobnych rozmiarów i kształtów ciała, najlepiej trzymać je z tymi gatunkami, które bardzo się od nich pod tym względem różnią.

Istnieje jeszcze jeden mit dotyczący tych ryb. Otóż, uważa się powszechnie, że do szczęścia wystarczy im tylko niewielka kula napełniona wodą. Owszem, jednego osobnika można trzymać w niewielkim zbiorniku, ale nie oznacza to, że nie mają żadnych wymagań. Przede wszystkim bojowniki są ciepłolubne. Optymalna temperatura wody wynosi dwadzieścia siedem do trzydziestu stopni. Równie wysoka powinna być temperatura powietrza nad powierzchnią wody, ponieważ ryby oddychają powietrzem atmosferycznym, i jeśli jest zbyt zimne, przeziębiają się i zdychają.

Zbiornik dla bojowników nie musi być wysoki, ale powinien mieć dużą powierzchnię dna. Obowiązkowe są liczne kryjówki, które tworzą rośliny, korzenie i skały.

Żywienie bojowników wspaniałych

Bojowniki wspaniałe najchętniej zjadają larwy owadów oraz żywy plankton. W sklepach znajdziemy również specjalne pokarmy dla bojowników.

Rozmnażanie bojowników wspaniałych

W dobrych warunkach bojowniki wspaniałe bardzo łatwo przystępują do tarła. Samiec buduje na powierzchni wody gniazdo z bąbelków powietrza, do którego składana jest ikra. Po tarle przepędza samicę i sam opiekuje się złożoną ikrą, a później małymi rybkami.

Systematyka bojowników wspaniałych

Bojowniki wspaniałe należą do ryb labiryntowych, podrzędu w rzędzie okoniokształtnych. Ich bliskimi krewnymi są między innymi gurami i prętniki.

Królestwo: zwierzęta
Typ: strunowce
Podtyp: kręgowce
Gromada: ryby
Rząd: okoniokształtne
Podrząd: ryby labiryntowe
Rodzina: beloncjowate
Rodzaj: Betta
Gatunek: Betta splenders (bojownik wspaniały)

Tekst: Jacek P. Narożniak
Zdjęcie: Fotolia.com