Od wielu lat żółwie lądowe są popularnymi zwierzętami domowymi. Nie są kłopotliwymi domownikami, jednak decyzja kupna powinna być dobrze przemyślana. Przede wszystkim są to zwierzęta długowieczne. Kupiony w sklepie mały żółwik towarzyszyć może człowiekowi do końca życia. Ponadto, mimo że są to zwierzęta wytrzymałe, powinny mieć jednak zapewnione dobre warunki: odpowiedniej wielkości terrarium, właściwą temperaturę, naświetlanie promieniami UV, urozmaiconą dietę.

Środowisko naturalne żółwi lądowych

Większość gatunków żółwi lądowych to mieszkańcy ciepłych rejonów świata. Preferują środowiska suche, stepowe, a nawet pustynne.

Charakterystyczne cechy budowy ciała żółwi lądowych

Najbardziej charakterystyczną cechą wszystkich żółwi lądowych jest zewnętrzny pancerz, utworzony z przekształconych kości kręgosłupa i klatki piersiowej. Od zewnątrz pokryty jest rogowymi tarczkami, które są wytworami naskórka. Składa się z dwóch części. Część grzbietowa, zwana karapaksem, jest często bardzo wysklepiona. Część brzuszna, czyli plastron, jest natomiast płaska lub lekko wklęsła.

Wszystkie mają silne kończyny ze zrośniętymi palcami. Pazury zwykle są długie i mocne. Ich ciało jest bardzo ciężkie, dlatego nie są dobrymi biegaczami. Specyficzna budowa szkieletu pozwala wciągać pod pancerz nogi, ogon i głowę. Długa szyja podczas wciągania składa się na kształt litery S.
Sztywny pancerz nie pozwala żółwiom oddychać w normalny sposób. Posiadają specjalne mięśnie, przypominające przeponę, których ruchy zwiększają i zmniejszają objętość płuc.

Zmysły żółwi lądowych

Najlepiej rozwiniętym zmysłem u żółwi lądowych jest wzrok, zwierzęta te widzą kolory i promieniowanie podczerwone, oraz rozróżniają kształty. Mają także dobry węch.

Długość życia żółwi lądowych

Żółwie są długowieczne. Dożywają od kilkudziesięciu do ponad stu lat.

Zachowanie i wymagania żółwi lądowych

Żółwie lądowe nie należą do agresywnych zwierząt, choć oczywiście w kontaktach z nimi należy zachować pewną ostrożność. Nie posiadają zębów, ale ich twarde wargi tworzą coś w rodzaju dzioba. Jest on wystarczająco mocny i ostry, by odrywać kawałki jedzenia lub boleśnie ugryźć.

Jak wszystkie gady są zmiennocieplne, czyli temperatura ich ciała uzależniona jest od temperatury otoczenia. Są przy tym ciepłolubne. W niewoli należy im zapewnić zatem odpowiednio wysoką temperaturę. Niezwykle ważne jest również naświetlanie promieniami ultrafioletowymi, które są niezbędne do prawidłowej gospodarki witaminowo-mineralnej w ich organizmach.

Podstawą diety żółwi lądowych są pokarmy roślinne, ale żółwie nie gardzą również pokarmem zwierzęcym.

Rozmnażanie żółwi lądowych

Rozróżnienie płci może być trudne. Samce zwykle mają dłuższe pazury i dłuższy ogon, a ich plastron jest wklęsły.

Żółwie są jajorodne. Samice zakopują jaja w ziemi i pozostawiają je własnemu losowi. Niektóre gatunki rozmnażane są w niewoli, ale wymaga to od hodowcy dużej wiedzy i doświadczenia.

Co ciekawe, płeć rozwijającego się zarodka zależy od temperatury otoczenia.

Systematyka żółwi lądowych

Żółwie należą do najstarszych żyjących na Ziemi zwierząt. Pojawiły się około dwustu pięćdziesięciu milionów lat temu, są więc starsze od dinozaurów, i przetrwały do dziś w niemal niezmienionej formie.

Żółwie lądowe zaliczane są do podrzędu żółwi skrytoszyjnych, nazwanych tak ze względu na sposób ułożenia szyi chowanej pod pancerzem.

Królestwo: zwierzęta
Typ: strunowce
Podtyp: kręgowce
Gromada: gady
Rząd: żółwie
Podrząd: żółwie skrytoszyjne
Rodzina: żółwie lądowe

Tekst: Jacek P. Narożniak
Zdjęcie: Fotolia.com