Mata mata (Chelus fimbriatus) to wiecznie uśmiechnięty „potwór” z Amazonki i Orinoko, którego możemy pielęgnować w naszym domu. Żółw ten jest gatunkiem, który całe życie spędza w wodzie i jedynie samice wychodzą raz do roku na ląd, by złożyć jaja, dlatego nadaje się do hodowli w dużych akwariach.

Mata mata jest chyba najdziwniej wyglądającym żółwiem na świecie, gdyż przypomina skupisko zbutwiałych liści leżących na dnie rzeki czy jeziora. Karapaks (górna część skorupy) ma kształt owalny i jest silnie spłaszczony, a jego brzegi są stosunkowo ostro zakończone. U młodych osobników ma kolor brązowy z kilkoma czarnymi kropkami, natomiast z wiekiem ciemnieje, obrasta glonami i staje się koloru czarno-zielonego. Szyję jak na żółwia ma bardzo grubą, długą i silnie umięśnioną. Znajdują się tam liczne wyrostki skórne, które jeszcze bardziej upodabniają tego do zbutwiałego liścia. Głowa ma kształt trójkąta natomiast sam nosek przypomina krótką trąbę.

Ciekawostką u mata-mata jest plastron (dolna część skorupy) ponieważ różni się kolorystyką zależnie od regionu pochodzenia konkretnego osobnika. U zwierząt z Amazonki ma kolor czarny z kilkoma grubymi krwistoczerwonymi plamami, natomiast u tych z Orinoko jest koloru różowego z licznymi czarnymi drobnymi przebarwieniami.

Mata mata jest drapieżnikiem polującym z zasadzki. Wiele żółwi wodnych i wodno-lądowych aktywnie poluje, najpierw szukając, a potem goniąc swoją ofiarę do skutku. Mata natomiast leży na dnie w całkowitym bezruchu – wszystkie jego fałdki i wyrostki skórne falują jak liście, przez co jest idealnie zakamuflowany. Gdy jakaś rybka przepłynie wystarczająco blisko, nasz bohater tylko otwiera swoją paszczę, a ofiara sama w niej ląduje. Dzięki dużej głowie i szyi wystarczy otwarcie paszczy, żeby stworzyć podciśnienie, które zasysa zdobycz. Cechy te uniemożliwiają jednak żółwiowi rozdrabnianie pokarmu. Ma to dwa zasadnicze plusy podczas hodowli tego gada. Po pierwsze, woda nie brudzi się w takim tempie, jak przy gatunkach, które rozrywają swój pożywienie. Po drugie, gada tego można hodować razem z dużymi gatunkami ryb – takimi, które są większe od głowy tego żółwia.

Wielu hodowców ceni sobie rozmiary mata mata. Zdarzały się osobniki, których karapaks przekraczał 45cm, ale w akwariach zwykle nie jest on dłuższy niż 35cm. Pamiętajmy jednak, że razem z szyją nasz podopieczny będzie miał w granicach 70cm, co czyni go dość sporym gadem.

Hodowla żółwi mata mata

Nie zrażajmy się tym jednak, gdyż nie wymaga aż tak dużego akwarium, jak mogłoby się wydawać. W naturze, jak i w niewoli żółwie te większość swojego życia spędzają w bezruchu leżąc na dnie i czekając na swoją ofiarę. Źródła podają, że dzięki takiemu usposobieniu, zbiornik dla tego gatunku nie musi być większy niż standardowe 450 litrów (oczywiście im większy, tym lepszy). Wysokość akwarium jest bez większego znaczenia, jednak w przypadku młodych żółwi, warto wyposażyć je w korzenie i kamienie, o które żółw będzie się opierał podczas oddychania i odpoczywania.

Mata-maty ze względu na swoje pochodzenie wymagają temperatury wody koło 26-27°C. Wstawiając grzałkę należy pamiętać o tym, by ją odpowiednio zabezpieczyć, gdyż zwierzę przemieszczając się w akwarium może ją stłuc bądź się o nią oparzyć. Według mnie najlepiej sprawdzają się do tego celu plastikowe grzałki, ponieważ są o wiele wytrzymalsze.

Utrzymywanie czystości w akwarium nie powinno stwarzać większych problemów. Jak przy hodowli ryb, powinniśmy zainstalować wydajne filtry (najlepiej zewnętrzne; kubełkowe) i regularnie podmieniać wodę.

Karmienie tych żółwi w warunkach domowych najczęściej jest bezproblemowe. Młodym osobnikom podajemy rozmrożoną stynkę i w paski pokrojone fileciki z ryb (najlepiej pęsetą w pobliżu pyska), a podrośniętym sztukom ryby takie, jak płotki i karasie. Ze względu na ich mało aktywny tryb życia, uważajmy, by naszych pupili nie przekarmiać. Może to bowiem prowadzić do zbyt szybkiego przyrostu, jak i otłuszczenia narządów wewnętrznych.

Moim zdaniem żółw mata-mata jest jednym z najciekawszych gadów na świecie. Herpetolodzy, akwaryści, pasjonaci nietypowych zwierząt i osoby, którym po prostu podoba się ten żółw mogą bez większego problemu poszerzyć swoje „cztery kąty” o akwarium z takim rarytasem.

Co do samego uśmiechu mata maty wystarczy się przyjrzeć zdjęciu.

Tekst: Christian Schabinger
Zdjęcie: Robert Wieldzyk