Wiewiórki są jednymi z najbardziej rozpoznawalnych dzikich zwierząt, zamieszkujących tereny polskich lasów, parków i ogrodów. Choć spotykamy je tak często, wciąż niewiele o nich wiemy. Co jedzą wiewiórki i czy wolno nam je dokarmiać? Podpowiadamy, czym karmić wiewiórki dzikie oraz hodowlane!

Wiewiórka pospolita – charakterystyka

Wiewiórkę pospolitą można spotkać na terenie całego kraju. Świetnie radzi sobie zarówno w lasach liściastych czy iglastych, jak i w miejskich parkach lub ogrodach. Najczęściej spotykane są dwie odmiany barwne: ruda z białym brzuchem oraz czarno-popielata. Dzikie gryzonie zamieszkują dziuple, ale zdarza się też, że zajmują gniazda ptaków. Najbardziej aktywne są w ciągu dnia, zwłaszcza rano. Co ciekawe, wiewiórki są jednymi ze zwierząt, które nie hibernują na zimę, to znaczy nie zapadają w sen zimowy. Co jedzą?

Czym żywią się wiewiórki?

Wiewiórki zalicza się do grupy tak zwanych oportunistów pokarmowych. To znaczy, że gryzonie te mogą zdobywać pożywienie z wielu różnych źródeł i nie są uzależnione od jednego, konkretnego rodzaju pokarmu. Ich dieta jest bardzo zróżnicowana, a zależy od pory roku i dostępności pokarmu w danym miejscu i czasie. W zależności od warunków, w jakich żyją, wiewiórki mogą szukać jedzenia w koronach drzew albo na ziemi, w runie leśnym. Warto dodać, że wiewiórka może żywić się nie tylko produktami pochodzenia roślinnego, ale i zwierzęcego. Co dokładnie wchodzi w skład jej diety?

Co jedzą wiewiórki? Najważniejsze składniki diety

Dieta wiewiórki jest niezwykle zróżnicowana. Do jej najważniejszych składników należą:

Orzechy oraz nasiona drzew iglastych i liściastych

Na pytanie, co jedzą wiewiórki, większość ludzi bez wahania odpowiedziałaby, że orzechy włoskie oraz laskowe. Stereotyp ten utrwaliły baki, reklamy i książki dla dzieci. Tymczasem produkty te stanowią jedynie niewielki ułamek tego, czym rzeczywiście żywią się te rude gryzonie. Orzechy laskowe i włoskie są oczywiście prawdziwym przysmakiem, a ponadto stanowią cenne źródło składników odżywczych, takich jak tłuszcz czy magnez. A jednak poza nimi zwierzaki te lubią zjadać również nasiona drzew i krzewów, między innymi świerka, sosny czy modrzewia. W zależności od pory roku chętnie pożywiają się też orzeszkami grabowymi i bukowymi, a także żołędziami, szyszkami i kasztanami.

Nasiona roślin

Podstawowym elementem wiewiórczej diety są też nasiona roślin, przede wszystkim nasiona słonecznika, pestki dyni, a nawet sezam. Produkty te stanowią źródło błonnika, a także ważnych dla zdrowia olejów i nienasyconych kwasów tłuszczowych.

Owoce i warzywa

Wiosną i latem wiewiórki często uzupełniają swój jadłospis o różnego rodzaju owoce i warzywa. Najchętniej pożywiają się wiśniami, czereśniami, malinami, jeżynami, truskawkami, agrestem i borówkami. Wiewiórki nie pogardzą również marchewką, brokułem czy cukinią. Wszystkie te produkty zawierają wiele cennych witamin i składników mineralnych, niezbędnych dla zdrowia i odporności.

Grzyby

Mało kto wie, że wiewiórki chętnie posilają się również grzybami. Chodzi tu przede wszystkim o grzyby rosnące pod korą czy pod ściółką, które dla ludzi są w większości niejadalne. Zbierane przez nas okazy kapeluszowe przeważnie nie są atrakcyjne dla gryzoni, ale zdarza się, że i nimi się częstują. Najczęściej posilają się nimi latem i wczesną jesienią, gdy w środowisku zaczyna brakować kalorycznych nasion.

Kora i gałązki drzew

Ważną rolę w diecie wiewiórek odgrywa kora, korzenie, a także gałązki drzew i krzewów. Ogryzanie ich sprzyja ścieraniu zębów, a przy okazji dostarcza cennych minerałów. Co ciekawe, samice ciężarne i karmiące często obgryzają również kości oraz poroża, a by uzupełnić poziom wapnia w organizmie.

Co jeszcze może jeść wiewiórka? Pokarmy mięsne w diecie gryzoni

Mało kto zdaje sobie z tego sprawę, ale niezwykle ważnym elementem wiewiórczego menu w naturalnym środowisku są pokarmy pochodzenia zwierzęcego. Zwierzęta te potrzebują sporej dawki białka i chętnie uzupełniają dietę o niewielkie owady, takie jak świerszcze i chrząszcze, a także ich jaja, larwy oraz poczwarki. Na tym jednak nie koniec! Jak wiadomo, wiewiórki zręcznie poruszają się w koronach drzew i chętnie jedzą to, co tam znajdą. Mowa tu o jajach i pisklętach ptaków. Wiele dzikich wiewiórek poluje też na małe jaszczurki.

Czy wiewiórka zapada w sen zimowy? Co zjada jesienią i zimą?

Jak już wspomniano, wiewiórka nie zapada w sen zimowy. To znaczy, że pozostaje aktywna przez cały rok, choć oczywiście jej tryb życia nieco się zmienia. Zimą zwierzę opuszcza dziuplę tylko na kilka godzin dziennie, by żerować, a około 15-16 po południu wraca do nory i tam kryje się aż do następnego dnia. Czym dokładnie żywi się wiewiórka zimą?

To sprytne zwierzę przez całe lato i jesień gromadzi zapasy, dzięki którym może spokojnie przetrwać zimne miesiące. Wiewiórki nie zjadają od razu wszystkiego, co uda im się znaleźć. Większość najcenniejszych pokarmów, takich jak orzechy włoskie czy żołędzie, chowają starannie w swoich dziuplach, a także w specjalnych kryjówkach, które same budują w koronach drzew. Wiewiórki potrafią też zakopywać pożywienie w ziemi albo w ściółce.

Co ciekawe, miejsca, w których wiewiórki chowają swoje zasoby, wcale nie są tak przypadkowe, jak mogłoby się wydawać. Taktyka wiewiórki zakłada, że spiżarnia powinna być jak najbardziej rozproszona. Rozmieszczając zapasy na zimę w różnych, często bardzo oddalonych od siebie miejscach, wiewiórka może ograniczyć straty spowodowane przez złodziei, to znaczy inne wiewiórki lub ptaki. Naukowcy obserwujący zachowanie tych zwierząt zauważyli też, że najbardziej wartościowe i kaloryczne pokarmy chowane są dużo staranniej i dalej od nory. Czy w takim wypadku wiewiórki nie potrzebują dokarmiania?

Czy powinniśmy dokarmiać wiewiórki zimą?

Mogłoby się wydawać, że tak zaradne stworzenia nie będą potrzebowały pomocy ze strony człowieka. Co prawda, wiewiórki są w dużo lepszej sytuacji niż ptaki zimujące w Polsce. W końcu gromadzą zapasy, które pozwalają im spokojnie przetrwać co najmniej 2-3 miesiące.

Niestety zdarza się, że długa i sroga zima uszczupla te zapasy albo uniemożliwia zwierzakom wydostanie ich ze skrytek. Młodsze osobniki często zapominają, gdzie schowały smakołyki i nie potrafią ich odnaleźć. Duże wyzwanie stanowi też wczesna wiosna, gdy zapasy się kończą, a w środowisku nie ma jeszcze nowego pokarmu. W takiej sytuacji zwierzaki mogą potrzebować pomocy człowieka.

Jak i kiedy dokarmiać wiewiórki?

Jedzenie dla wiewiórek należy wykładać jedynie zimą i bardzo wczesną wiosną, a więc w najtrudniejszym dla zwierząt okresie. Serwując je latem lub jesienią, możemy przyzwyczaić zwierzaki do zbyt łatwego dostępu do pożywienia i wpłynąć na ich naturalne zachowania.

Jeśli chcemy dokarmiać wiewiórki, warto trzymać się kilku zasad:

• Karmnik umieszczamy w miejscu niedostępnym dla ptaków i innych zwierząt. Ptaki mogą wyjadać pokarm przeznaczony dla gryzonia, a większe drapieżniki, na przykład koty, stanowią dla niego zagrożenie. Jeśli mamy wiewiórki w ogrodzie, możemy umieścić na drzewie specjalny domek dla wiewiórek albo zasobnik, z którego same będą wydobywać smakołyki.
• Dokarmiamy sporadycznie, tak aby nie oduczyć zwierzaka samodzielnego poszukiwania pokarmu. Zbyt częste i regularne dostawy jedzenia mogą rozleniwić wiewiórkę i sprawić, że przestanie ona polegać na własnych zapasach. W takiej sytuacji nagła przerwa w dostarczaniu jej pożywienia mogłaby skończyć się tragicznie.
• Zawsze zachowujemy bezpieczną odległość. Nie próbujmy łapać wiewiórki ani na siłę zachęcać jej do zbliżenia, na przykład pochwycenia jedzenia z ręki. Pamiętajmy, że są to gruncie rzeczy dzikie zwierzęta, dla których kontakt z człowiekiem może być źródłem ogromnego stresu. Co więcej, wiewiórki mogą być nosicielami wścieklizny, a ewentualny ugryzienie stanowi zagrożenia dla naszego zdrowia i życia.
• Podajemy tylko pokarm odpowiedni dla wiewiórek. Żadne ludzkie przekąski, chleb czy solone orzeszki nie zdadzą egzaminu, a mogą poważnie zaszkodzić zwierzakom. Lepiej sprawdzą się różnego rodzaju ziarna, pestki dyni, orzechy albo gotowa karma dla wiewiórek.

Kiedy i dlaczego nie należy dokarmiać wiewiórek?

Późną wiosną, latem i wczesną jesienią należy wstrzymać się od dokarmiania gryzoni. Musimy pamiętać, że mimo miłego wyglądu są to wciąż dzikie zwierzęta, które doskonale radzą sobie w środowisku, w którym żyją. Ich dieta opiera się na tak wielu produktach, że kiedy w otoczeniu zaczyna brakować jednego, po prostu szukają innego. Zwierzęta te potrafią bez trudu wyszukać odpowiednie dla siebie pożywienie, a dokarmianie może przynieść więcej szkody niż pożytku. Dlaczego?

Po pierwsze, nadwyżka pożywienia może zaburzyć równowagę całej populacji. Sztucznie zwiększy się jej liczebność i zagęszczenie osobników na danym terytorium. Zmiany te przyczyniają się do rozprzestrzeniania różnego rodzaju chorób i pasożytów.

Po drugie, pokarm, jaki oferujemy, często nie odpowiada potrzebom żywieniowym zwierząt. Częstowanie gryzoni produktami przetworzonymi z dodatkiem soli i cukru z pewnością ni wyjdzie im na zdrowie. W środowisku na pewno znajdą inne, dużo bardziej wartościowe pożywienie.

Po trzecie, karmienie wiewiórek w miesiącach ciepłych, gdy powinny zajmować gromadzeniem zapasów, wpłynie negatywnie na ich zwyczaje. Zwierzęta mogą przyzwyczaić się do stołówki, zaprzestać samodzielnego poszukiwania pożywienia i przez to gorzej radzić sobie w swoim naturalnym środowisku.

Wiewiórki syberyjskie – co jedzą wiewiórki w domu?

Pospolite wiewiórki spotykane w lasach i parkach nie nadają się do domowej hodowli. Po pierwsze, bardzo trudno je oswoić. Po drugie, od roku 2014 zwierzęta te objęte są częściową ochroną i nie wolno zabierać ich do domu. Do hodowli w domu doskonale nadaje się za to wiewiórka syberyjska, czyli burunduka.

Nie jest ona trudna w utrzymaniu, a jej wymagania przypominają wymagania większości innych popularnych gryzoni trzymanych w domach. Burunduki są jednak niezwykle energiczne i ruchliwe, więc potrzebują dość dużej norki, wielkości co najmniej 100x70 cm. Udomowione wiewiórki syberyjskie potrzebują też dobrze skomponowanej diety. Wybierając odpowiednie produkty, można posiłkować się jadłospisem pospolitej wiewiórki, ponieważ potrzeby tych zwierząt są w dużej mierze bardzo podobne.

Podstawą jadłospisu burunduka powinny być orzechy, owoce i nasiona, z niewielkim dodatkiem warzyw. W sklepach zoologicznych dostępna jest także specjalna karma dla wiewiórki. Tego rodzaju gotowy pokarm dla wiewiórek to mieszanka skomponowana z nasion i innych składników odpowiednich dla zwierzęcia. Dzięki niemu łatwiej utrzymać pupila w dobrym zdrowiu i kondycji.