Zęby to najważniejszy atrybut każdego gryzonia. Specyficzne uzębienie pozwala małym zwierzakom czerpać mnóstwo frajdy z gryzienia i ze smakiem pałaszować twarde przekąski. Aby domowe gryzonie mogły jednak zawsze poszczycić się zdrowymi, wypielęgnowanymi zębami, nie powinniśmy nigdy zaniedbywać u nich profilaktyki stomatologicznej. Jak prawidłowo dbać o zęby gryzoni?

https://kakadu.pl/blog/wordpress/kolby-dla-gryzoni/

Czym wyróżniają się zęby gryzoni?

Wyjątkowe uzębienie to charakterystyczna cecha gryzoni. Wszystkie zwierzaki należące do tej grupy mają zęby hypselodontyczne (otwartokoronowe), które rosną przez całe życie. Proces ciągłego wzrostu zębów u gryzoni dotyczy siekaczy. U niektórych gatunków (np. świnek morskich, szynszyli) stale rosną również zęby trzonowe. U gryzoni w uzębieniu brakuje kłów, a czasami także przedtrzonowców. Między siekaczami, a zębami policzkowymi widoczna jest diastema. Nasi podopieczni nie przechodzą wymiany zębów wraz z osiągnięciem dojrzałości – nie występuje u nich pokolenie zębów mlecznych. Złamane zęby mogą jednak odrosnąć. Liczba zębów jest różna u poszczególnych gatunków, np. u szczura, myszy, chomika wynosi 16, u szynszyli i świnki morskiej – 20. Naturalnie białymi zębami mogą poszczycić się nieliczni amatorzy gryzienia – są one m.in. atutem świnek morskich. U większości gatunków szkliwo ma jednak barwę od żółtej do pomarańczowej, co wbrew pozorom świadczy o dobrej kondycji uzębienia. Pigmentacja zębów szczęki i żuchwy często jest trochę inna.

Struktura przedniej i tylnej powierzchni siekaczy gryzoni różni się twardością. Znajdujące się z przodu szkliwo jest twarde, natomiast występująca z tyłu zębina – miękka. Umożliwia to zwierzakom naturalne ostrzenie zębów w trakcie gryzienia twardych pokarmów i przedmiotów. Ścieranie zębów u gryzoni w naturze jest następstwem spożywania roślinnego pokarmu włóknistego oraz wykorzystywania roślinnych elementów do budowy gniazda czy modyfikacji tuneli i nor. Zęby gryzoni rosną w różnym tempie. U szczurów siekacze mogą przyrastać o nawet 2,2-2,8 mm tygodniowo. U świnek morskich tempo ich wzrostu jest wolniejsze i wynosi 1,1-1,8 mm tygodniowo. Co ciekawe, przyspieszony wzrost zębów bywa skutkiem ich nadmiernego skrócenia lub starcia.

Po czym poznać, że gryzoń ma problem z zębami?

Jedną z najpowszechniejszych przypadłości gryzoni jest przerost siekaczy. Zbyt długie zęby powodują u naszych zwierzaków wiele dolegliwości. Gryzonie nie są w stanie konsumować pożywienie, a w trakcie posiłków odczuwają dotkliwy ból. U niektórych podopiecznych występuje również próchnica. Kłopotliwe bywają ponadto złamania zębów, które mogą powodować powstawanie ran w jamie ustnej lub wad zgryzu.

Sygnałami problemów z zębami u gryzoni są przede wszystkim: niechęć do żucia i jedzenia, trudności w gryzieniu, nieprzyjemny zapach z pyszczka, rany w okolicach dziąseł i pyszczka, ślinotok, zgrzytanie zębami, łzawienie oczu, spadek masy ciała, preferencja do jedzenia miękkich pokarmów. Warto zwrócić też uwagę na przebarwienia szkliwa. U niektórych podopiecznych można dodatkowo zaobserwować zmiany w zachowaniu: apatię, rozdrażnienie, gryzienie prętów klatki. Jeśli zauważymy tego typu objawy u naszego pupila, jak najszybciej powinniśmy skonsultować się z lekarzem weterynarii. Poważne zaniedbania w pielęgnacji zębów mogą całkowicie uniemożliwić zwierzakowi jedzenie, a w konsekwencji doprowadzić do śmierci głodowej.

↓ PRZYSMAKI DLA GRYZONI ↓

Podstawy profilaktyki stomatologicznej u gryzoni

W naturze wszystkich gryzoni silnie zakorzeniony jest nawyk żucia. Gryzienie twardych pokarmów umożliwia im utrzymanie uzębienia w odpowiednim stanie, bez specjalnych zabiegów. Podstawowym elementem pielęgnacji zębów gryzoni jest więc dostarczenie im gryzaków i pokarmów ułatwiających ścieranie zębów. W roli gryzaków doskonale sprawdzą się gałązki drzew owocowych oraz drewniane, wiklinowe i sizalowe zabawki. Warto utworzyć z nich kryjówki, miejsca wypoczynku, mostki, karmniki czy akcesoria do wspinaczki – dzięki temu zwierzaki będą bardziej skłonne do ich badania i gryzienia. Ważne jest ich odpowiednie ulokowanie w klatce. Jeśli usytuujemy je w kluczowych obszarach aktywności gryzoni, z pewnością szybciej się nimi zainteresują. Aby ograniczyć gryzienie prętów klatki, warto zamontować na nich gryzaki.

↓ GAŁĄZKI DLA GRYZONI ↓

Jak jeszcze możemy dbać o zęby gryzoni? Duży wpływ na ich stan ma także odpowiednia dieta. Do jadłospisu małych pupili powinniśmy włączyć twarde i chrupiące przysmaki, np. kolby, ciasteczka, orzechy, nasiona (np. jęczmienia, kukurydzy, pszenicy), korzenie roślin. Ścieranie zębów u gryzoni wspomogą także pokarmy o wysokiej zawartości włókna, zachęcające do długiego i intensywnego żucia np. siano, suszone zioła, warzywa (np. marchewka, dynia, topinambur). Zwierzakom, które wykazują szczególną tendencję do przerostu zębów, warto zaoferować specjalną karmę z formułą dentystyczną. Dzięki odpowiedniej twardości i kruchości oraz unikalnej strukturze z włóknami roślinnymi skutecznie wspomaga ona ścieranie uzębienia. Należy ponadto ograniczyć udział w diecie podopiecznych miękkich pokarmów, niewymagających dokładnego rozgryzania, oraz wysokocukrowych przekąsek, które u niektórych gatunków mogą wywołać próchnicę.

W profilaktyce stomatologicznej u gryzoni istotną rolę odgrywają regularne kontrole uzębienia. Przynajmniej co pół roku należy udać się ze zwierzakiem na wizytę u weterynarza. W przypadku gryzoni z wadami zgryzu niezbędne mogą być konsultacje nawet co kilka tygodni. Jeśli zęby gryzonia uległy przerośnięciu lub złamaniu, konieczna jest ich korekcja w gabinecie. Zabieg wykonuje się w znieczuleniu ogólnym. Po jego przeprowadzeniu wskazana może być czasowa zmiana diety na półpłynną – łatwą w pobieraniu.

↓ KOLBY DLA GRYZONI ↓

Zdjęcie: © yocamon — istockphoto.com