Na Ziemi żyje wiele gatunków żółwi, których środowiskiem życia są wody śródlądowe. Do najbardziej rozpowszechnionych na świecie i jednocześnie najczęściej hodowanych należą gatunki zaliczane do rodziny żółwi błotnych. Nazywa się je często wodnymi, ale nie jest to nazwa prawidłowa, bowiem przebywają one równie chętnie na lądzie, po którym doskonale się poruszają. Nie oddalają się jednak od wody i w niej głównie szukają pożywienia i schronienia.

Środowisko naturalne żółwi wodno-lądowych

Żółwie wodno-lądowe żyją na wszystkich kontynentach, poza Antarktydą i Australią. Zamieszkują wody śródlądowe ciepłej i umiarkowanej strefy klimatycznej. W Polsce żyje jeden gatunek: żółw błotny, który jest objęty całkowitą ochroną gatunkową.

Charakterystyczne cechy budowy ciała żółwi wodno-lądowych

Żółwie wodno-lądowe posiadają zewnętrzny pancerz, który zbudowany się z przekształconych kości klatki piersiowej i pokryty rogowymi tarczkami. Składa się z dwóch części: grzbietowej, czyli karapaksu oraz brzusznej, czyli plastronu.

Karapaks u żółwi błotnych nie jest tak wysklepiony, jak u gatunków lądowych, przez co ma bardziej opływowy kształt.

Palce kończyn spięte są błonami pławnymi, dzięki czemu zwierzęta doskonale pływają. Potrafią sprawnie poruszać się także na lądzie, w przeciwieństwie na przykład do żółwi morskich.

Ze względu na sztywny pancerz gady te nie oddychają przy pomocy ruchów klatki piersiowej. Wykształciły się u nich specjalne mięśnie, przypominające przeponę, które zwiększają i zmniejszają objętość płuc.

Zmysły żółwi wodno-lądowych

Najlepiej rozwiniętym zmysłem jest u żółwi wodno-lądowych wzrok. Widzą kolory i promieniowanie podczerwone, oraz rozróżniają kształty. Mają także dobry węch.

Długość życia żółwi wodno-lądowych

Żółwie są długowieczne. Dożywają od kilkudziesięciu do ponad stu lat.

Zachowanie i wymagania żółwi wodno-lądowych

Małe żółwiki sprzedawane w sklepach są urocze. Niestety, rosną bardzo szybko i w krótkim czasie osiągają wielkość dwudziestu, trzydziestu centymetrów. Z wiekiem tracą też zwykle na swej urodzie. Są żarłoczne i bardzo brudzą wodę.Przed wlaniem do akwarium z żółwiami, woda powinna być odpowiednio przygotowana przy pomocy specjalnych uzdatniaczy.

Wymagają obszernych zbiorników, właściwej temperatury i naświetlania promieniami UV. Z powyższych względów decyzja o zakupie żółwia powinna być dokładnie przemyślana.

Obcując z żółwiami błotnymi należy zachować ostrożność. Mimo że nie posiadają zębów, mogą boleśnie ugryźć. Ich wargi pokryte są bowiem rogowymi tarczkami, tworzącymi coś w rodzaju ostrego dzioba. Dzięki temu potrafią rozszarpać ciało zdobyczy na drobne kawałki. Podstawą diety większości gatunków jest mięso. Polują na ryby, skorupiaki i mięczaki, ale nie gardzą także padliną.

Rozmnażanie żółwi wodno-lądowych

Rozróżnienie płci u żółwi wodno-lądowych może być trudne. Samce zwykle mają dłuższe pazury i dłuższy ogon, a ich plastron jest wklęsły. Żółwie są jajorodne. Samice zakopują jaja i nie troszczą się o nie. Małe żółwiki są samodzielne już od chwili wyklucia. Co ciekawe, płeć rozwijającego się zarodka zależy od temperatury otoczenia. Rozmnożenie w niewoli niektórych gatunków jest możliwe, ale wymaga od hodowcy wiedzy i doświadczenia.

Systematyka żółwi wodno-lądowych

Rodzina żółwi błotnych zaliczana jest do podrzędu żółwi skrytoszyjnych. Chowając głowę w pancerz, składają one szyję na kształt litery S.

Królestwo: zwierzęta
Typ: strunowce
Podtyp: kręgowce
Gromada: gady
Rząd: żółwie
Podrząd: żółwie skrytoszyjne
Rodzina: żółwie błotne

Tekst: Jacek P. Narożniak
Zdjęcie: Fotolia.com