Nazwą „pyszczaki” określa się te ryby z rodziny pielęgnicowatych, które noszą swoją ikrę i potomstwo w pyskach.

Środowisko naturalne pyszczaków

Pochodzą z Afryki. Większość gatunków zamieszkuje dwa wielkie jeziora tego kontynentu: Malawi i Tanganikę.

Wygląd pyszczaków

Gatunków tych ryb jest dużo, dlatego trudno opisać ich wygląd. Generalnie są nadzwyczaj pięknie i jaskrawo ubarwione. Bardziej wyraziste kolory mają chyba tylko gatunki zamieszkujące rafy koralowe.

Zachowanie i wymagania pyszczaków

Ich zachowanie jest równie interesujące, jak wygląd. Przede wszystkim są to zwierzęta terytorialne, przy czym terytorium może należeć zarówno do jednego osobnika, jak i do pary, czyli samca i samicy. Ryby strzegą swoich praw własności i przeganiają ze swojego rewiry każdego intruza. Jest nim każda inna ryba, nie tylko tego samego gatunku. Niestety wykazują bardzo dużą agresję terytorialną i w zasadzie nie można z nimi trzymać żadnych innych ryb, nie-pyszczaków. Mogą one przebywać wyłącznie z innymi pyszczakami, ale i w takim przypadku słabsze osobniki zostają czasami zabite przez silniejsze. Do tragedii dochodzi najczęściej wówczas, gdy do akwarium wpuszczane są nowe ryby.

Osobniki, które przebywają ze sobą przez pewien czas, ustalają między sobą mniej lub bardziej stabilną hierarchię i agresja jest do pewnego stopnia złagodzona. Nagłe pojawienie się nowych ryb destabilizuje tę „społeczność” i dochodzi do gwałtownych walk. Dlatego zakładając akwarium z pyszczakami najlepiej od razu zaplanować, jakie gatunku i ile ryb zamierza się hodować. Najlepiej wpuścić do zbiornika dużą grupę bardzo młodych zwierząt, które dorastając przyzwyczają się do siebie, ustalą między sobą hierarchię, dobiorą się w pary i wybiorą rewiry. Co prawda, niektóre osobniki mogą zostać zabite, niektóre zapewne trzeba będzie wyłowić, ale pozostałe stworzą w miarę zgodną grupę.

Akwarium powinno być duże lub bardzo duże, najlepiej o jak największej powierzchni dna. Nie musi być natomiast bardzo wysokie. Pyszczaki lubią skaliste kryjówki, zatem wystrój akwarium powinien przypominać skalisty brzeg jeziora. Dno akwarium najlepiej przykryć drobnym piaskiem. Wszystkie skały i groty powinny być bardzo stabilne, tak by nie przewróciły je kopiące w piasku ryby. Niestety większość z nich niszczy rośliny, wyrywając je lub zjadając.

Woda w akwarium z pyszczakami powinna być twarda i zasadowa. Temperatura około 26 – 27ºC.

Pożywienie pyszczaków

Chętnie jedzą każdy pokarm, ale w diecie niektórych gatunków powinien przeważać pokarm roślinny. Są bardzo żarłoczne.

Rozmnażanie pyszczaków

Zwykle bardzo łatwo rozmnażają się w akwarium, o ile oczywiście mają dobre warunki życia. Ikra inkubowana jest w pysku rodzica. Tam też szukają schronienia wyklute i podrastające młode.

Systematyka pyszczaków

Ryby te zaliczane są do wielkiej rodziny pielęgnicowatych. Najbardziej charakterystyczną cechą jej przedstawicieli jest opieka nad potomstwem. Do pielęgnic należą również paletki, skalary, pięlęgniczki kakadu, pielęgnice pawiookie i tilapie.

Królestwo: zwierzęta
Typ: strunowce
Podtyp: kręgowce
Gromada: ryby
Rząd: okoniokształtne
Rodzina: pielęgnicowate

Tekst: Jacek P. Narożniak
Zdjęcie: Fotolia.com