Grzybice należą do jednych z częściej występujących u królików chorób. Najbardziej narażone na zakażenie są osobniki bardzo młode )w wieku 3-6 tygodni) oraz zwierzęta z obniżoną odpornością. Czynnikami sprzyjającymi są złe warunki życia, nieodpowiednia dieta, stres, inne schorzenia itd.

Choroby te powodowana są przez pasożytnicze grzyby, należące do różnych gatunków. U królików zazwyczaj mamy do czynienia z czterema rodzajami: grzybicą narządową, woszczynową, strzygącą i drobnozarodnikową. Do zakażenia może dojść zarówno poprzez bezpośredni kontakt z chorymi królikami, jak i za pośrednictwem ściółki, szczotek i innych przedmiotów używanych do pielęgnacji królików.

Zarodniki grzybów roznoszone są także przez niektóre pasożyty, jak pchły i wszoły. Króliki mogą „złapać” grzybice również od innych zwierząt domowych i dzikich. Niestety grzybice są zoonozami, czyli chorobami odzwierzęcymi. Oznacza to, że i my możemy się nimi zarazić. Jeśli zatem u naszego pupila stwierdzono grzybice, powinniśmy zachować dużą ostrożność przez cały okres leczenia.

Grzybica narządowa u królików

Właściwie to grzybice narządowe, ponieważ mamy do czynienia nie z jedną chorobą a kilkoma, które dzielimy pierwotne i wtórne. U królików występują dwie z nich, które zaliczamy do drugiego rodzaju. Są to: aspergiloza i pleśniawka.

Wywołują je grzyby, które normalnie bytują na powierzchni skóry i błon śluzowych, gdzie nie stanowią zagrożenia. U królików z osłabioną odpornością, na przykład wskutek chorób bakteryjnych i wirusowych lub nieodpowiednim żywieniem, grzyby te mogą nadmiernie się namnożyć, wniknąć wgłąb organizmu i zaatakować narządy wewnętrzne.

Aspergiloza u królików

Przyczyną jest pasożytniczy grzyb z rodzaju Aspergillus – po polsku zwany kropidlakiem, który zbudowany jest z nitkowatych, rozgałęzionych i wielokomórkowych strzępek. Grzyb rozwija się w płucach królików, a wskutek jego ataku dochodzi do martwicy tkanek i rozwoju guzków, zwanych ziarniakami. Zewnętrznymi objawami choroby są: wycieki z nosa, czasami krwiste, katar, kaszel, duszności, biegunka, utrata masy ciała. Stopniowo dochodzi do wyniszczenia organizmu zwierzęcia.

Aspergilozę leczymy stosując odpowiednie antybiotyki i leki przeciwgrzybiczne, które przepisze nam lekarz weterynarii, określając jednocześnie ich dawkowanie. Może on zalecić również podawanie preparatów osłonowych i witamin.

Pleśniawka u królików

Pleśniawkę powodują jednokomórkowe grzyby, zwane drożdżakami, z rodzaju Saccharomyces sp. Występują one powszechnie w przewodzie pokarmowym królików i w normalnych warunkach nie zagrażają zdrowiu naszych pupili. W wyniku zaburzeń równowagi w mikroflorze przewodu pokarmowego, na przykład po leczeniu antybiotykami, mogą zacząć się nadmiernie rozwijać. U chorych na pleśniawkę królików obserwujemy wzdęcia i biegunki. W skrajnych sytuacjach dochodzi nawet do pęknięcia żołądka.

W leczeniu pleśniawki u królików stosuje się środki przeczyszczające i preparaty witaminowe. Chorym zwierzętom trzeba zapewnić odpowiednią dietę, której głównym składnikiem jest jak najlepszej jakości siano.

Grzybica woszczynowa u królików

Grzybica woszczynowa znana jest również jako grzybica strupieniowa, strupień lub parch. Jej przyczyną jest grzyb o wielokomórkowej grzybni, który atakuje włosy i naskórek. Zwykle umiejscawia się na głowie, a szczególnie wokół oczu i nosa oraz na uszach, ale w zaawansowanych stadiach może rozprzestrzenić się na całe ciało. Źródłem zakażenia są najczęściej chore zwierzęta (nie tylko króliki) i pasożyty zewnętrzne.

W miejscach zaatakowanych przez grzyba dochodzi do rogowacenia skóry. Następnie pojawiają się małe plamki, które przekształcają się w strupy o żółtawej barwie, utworzone przez zrogowaciały naskórek i grzybnie. Stosowana czasami nazwa „strupieniowa” pochodzi właśnie od nich. Z kolei określenie „woszczynowa” wzięło się stąd, że przypominają one puste plastry pszczele, które pszczelarze określają mianem woszczyny.

Leczenie grzybicy woszczynowej zaczynamy od dokładnego wystrzyżenia włosów wokół strupów, które następnie delikatnie usuwamy, wcześniej je zmiękczając. Oczyszczone miejsca i ich okolice smarujemy przepisanym przez lekarza weterynarii preparatem. Leczenie wspomagamy antybiotykiem. Ważna jest także odpowiednio zbilansowana dieta, wzbogacona o jodek potasu i jodek sodu.

Grzybica strzygąca u królików

Grzybica strzygąca, podobnie jak woszczynowa, również jest chorobą skóry. Wywołuje ją grzyb Trichophyton mentagrophytes, którym króliki zarażają się poprzez kontakt z chorymi zwierzętami, zainfekowaną ściółką, karmą lub przedmiotami oraz od pasożytów zewnętrznych. Króliki są bardzo podatne na zakażenie. Najbardziej zagrożone są młode osobniki, u których choroba ma zwykle ostry przebieg.

Okres inkubacji wynosi od 8 do 30 dni. Grzyb rozwija się głównie na głowie (w okolicach oczu i nosa), na karku i na nogach. W miejsca zaatakowanych przez niego dochodzi do rogowacenia naskórka i zniszczenia włosów, które wyglądają jakby były przystrzyżone (stąd nazwa). Pojawiają się zaczerwienione, przekrwione łysiny, które z czasem pokrywają się zrogowaciałym naskórkiem i strupami. Gdy grzyb zaatakuje pazury, nabierają one ciemniej barwy, rozwarstwiają się i łamią.

Leczenie grzybicy strzygącej jest trudne i długotrwałe i odbywa się tak samo, jak grzybicy woszczynowej. Koniecznie należy zachować odpowiednie środki ostrożności, ponieważ jest to choroba zakaźna także dla ludzi.

Grzybica drobnozarodnikowa u królików

Grzybicę dorobnozarodnikową wywołują grzyby Microsporum canis, Microsporum grypseum i rzadziej Microsporum audouinii. Nazwa pochodzi od wytwarzanych przez te pasożyty bardzo drobnych zarodników. Choroba atakuje sierść i naskórek na głowie wokół uszu, na łapach i na tułowiu. Strzępki grzybów otaczają podstawy włosów jakby białymi płaszczami i uszkadzają je, co powoduje ich łamanie. Owalne lub okrągłe plamki powstające po uszkodzeniu włosów, z czasem pokrywają się drobnymi strupami.

Chorobę tę leczy się tak samo, jak grzybicę strzygącą i woszczynową.

Tekst: Jacek P. Narożniak
Zdjęcie: Fotolia.com