Zima to trudny okres dla zwierząt. By przetrwać niskie temperatury i niedostatek pożywienia, wypracowały różne strategie obronne. Jedną z nich jest sen zimowy. Czy występuje on również u naszych domowych milusińskich? Czy chomiki zapadają w sen zimowy?

wyprawka-dla-chomika

Sen zimowy u chomików

Sen zimowy to specyficzny stan fizjologiczny, będący formą przystosowania się do trudnych warunków środowiskowych. Zwykle trwa od kilku tygodni do kilku miesięcy. Może mieć charakter ciągły lub przerywany. Sen zimowy u zwierząt poprzedzony jest gromadzeniem zapasów żywnościowych w spiżarni lub magazynowaniem energii w postaci brunatnej tkanki tłuszczowej. Dzięki temu zwierzaki są w stanie przetrwać zimę bez szwanku dla zdrowia.

Formą snu zimowego jest hibernacja. Powoduje ona spore zmiany fizjologiczne w organizmie. Podczas hibernacji dochodzi do znacznego obniżenia temperatury ciała, wyłączenia procesów termoregulacji i spowolnienia metabolizmu. Hibernacja ma szczególne znaczenie dla drobnych ssaków, obdarzonych szybkim tempem metabolizmu. W okresie niedoboru pokarmu i niskich temperatur nie są one w stanie pozyskać energii niezbędnej do utrzymania stałej temperatury ciała. Do zwierząt, które zapadają w stan hibernacji, należą także chomiki. Ma ona u nich jednak charakter fakultatywny, czyli występuje jedynie w niesprzyjających warunkach. Hibernacja u chomików nie ma ścisłego wzorca sezonowego ¬– nie musi występować w zimie. Głównym wyzwalającym ją czynnikiem jest jednak temperatura. Zwykle gryzonie zaczynają hibernować, gdy temperatura otoczenia spada poniżej 4,5 ℃. Proces ten może jednak nastąpić szybciej, jeśli zwierzaki przebywają w ciemności dłużej niż 12 h na dobę. Istotnym czynnikiem wpływającym na hibernację u chomików jest również niedostatek pożywienia i wody.

Chomiki mogą zapadać w sen zimowy nie tylko na wolności, ale również w warunkach domowych. Hibernację najczęściej obserwuje się u chomików syryjskich », które ze względu na swoje pochodzenie są szczególnie wrażliwe na niskie temperatury. Czasami zdarza się jednak także u przedstawicieli innych gatunków. Sen zimowy u chomików trzymanych w domach należy jednak raczej do rzadkości.

Warto wiedzieć, że u chomików występuje również estywacja, czyli sen letni. Pod względem fizjologicznym jej mechanizm jest zbliżony do hibernacji. Sen letni może wystąpić u chomików wystawionych na temperaturę przekraczającą 26 ℃.

Jak rozpoznać hibernację u chomika?

Chomik w stanie hibernacji może na pierwszy rzut oka przypominać martwego. Jego ciała jest zimne, sztywne, a oddechy prawie niezauważalne. Aby upewnić się, że zwierzak żyje, należy skontrolować jego podstawowe odruchy. Warto upewnić się, czy oddycha, przykładając lusterko w okolice jego pyszczka. Można także sprawdzić temperaturę worków policzkowych – powinna być nieco wyższa niż całego ciała. Dobrym sposobem na określenie, czy pupil hibernuje, jest też dotknięcie jego wibrysów – pod wpływem dotyku powinny się poruszyć. Stan chomika warto powiązać z warunkami otoczenia. Jeśli gryzoń nie był wystawiony na ekstremalne temperatury, jest raczej wątpliwe, że zapadł w sen zimowy lub letni.

↓ DOMEK DLA CHOMIKA ↓

Co zrobić, jeśli chomik zapadł w sen zimowy?

Choć hibernacja u chomika powinna ustąpić w sposób naturalny, nie zawsze tak się dzieje. U niektórych zwierzaków długotrwały stan odrętwienia może doprowadzić do hipotermii, odwodnienia i niedożywienia, a w konsekwencji do śmierci. Z tego względu należy dołożyć wszelkich starań, aby pupil obudził się jak najszybciej. Proces ten nie powinien jednak przebiegać zbyt gwałtownie.

Aby obudzić chomika ze snu zimowego, trzeba przede wszystkim powoli podnieść temperaturę otoczenia. Stan hibernacji powinien ustąpić po 24 godzinach od podniesienia temperatury w pomieszczeniu powyżej 20 ℃. Warto zadbać również o dobre oświetlenie otoczenia klatki. Można spróbować stymulacji dotykowej i wykonać delikatny masaż, który pobudzi krążenie krwi gryzonia. Nie jest natomiast zalecane poddawanie zwierzaka bezpośredniemu działaniu lamp grzewczych. Gwałtowne wybudzenie pod wpływem nagłego wzrostu temperatury może być dla pupila niebezpieczne. Jeśli stan hibernacji u chomika utrzymuje się ponad dobę, należy skonsultować się z weterynarzem.

Jak zapobiegać hibernacji u chomika?

Nie wszystkie gryzonie dobrze znoszą hibernację. Z tego względu należy dołożyć wszelkich starań, by chomiki nie zapadały w sen zimowy. Kluczowe znaczenie ma utrzymanie w otoczeniu odpowiedniej temperatury. W pomieszczeniu, w którym znajduje się nasz pupil, powinna ona wynosić od 18 do 24 ℃ . Należy unikać zwłaszcza gwałtownych spadków temperatury. Dla zachowania właściwych warunków termicznych klatkę chomika warto postawić z dala od okien, drzwi, wentylatorów i kaloryferów. Bardzo ważne jest także zapewnienie właściwego oświetlenia klatki. W pomieszczeniu, w którym przebywa gryzoń, musi być jasno przez 12 godzin dziennie. Jesienią i zimą konieczne jest zatem stosowanie sztucznego oświetlenia. W chłodne dni warto szczególnie zadbać o zapewnienie chomikowi dostępu do jedzenia, wody i ściółki. Można wtedy wzbogacić dietę pupila o wysokoenergetyczne przekąski i dostarczyć mu dodatkowego materiału do budowy ciepłego gniazda. W zapobieganiu hibernacji u chomików ważną rolę odgrywa też aktywność. Postarajmy się więc, by wokół nie brakowało interesujących zabawek i jak najczęściej podejmujmy interakcję z podopiecznym. Zwracajmy baczną uwagę na samopoczucie zwierzaka. Jeśli zauważymy, że śpi dłużej niż zwykle, szybko skontrolujmy i zmodyfikujmy warunki otoczenia.

↓ KLATKA DLA CHOMIKA ↓

Zdjęcie: © Monkey Business — istockphoto.com