Karmę dla chomika syryjskiego kup w e-sklepie Kakadu »

Naukowcy poznali i opisali bardzo dużo gatunków chomików, ale tylko nieliczne z nich hoduje się w domach. Jednym z nich, i zarazem najbardziej popularnym, jest chomik syryjski.

Pochodzenie chomików syryjskich

Ojczyzną chomików syryjskich jest Azja Mniejsza. Gryzonie te wywodzą się z suchych i ciepłych obszarów – stepów i półpustyń, ale chętnie zamieszkują też tereny rolnicze zasobne w pożywienie. Pierwsze wzmianki o tym gatunku pochodzą już z 18 wieku, ale po raz pierwszy chomika syryjskiego schwytano w 1839 roku, w pobliżu miasta Aleppo w Syrii. Wystawiono go wówczas na pokaz w Londynie i nadano mu oficjalną łacińską nazwę. Kolejnych przedstawicieli tego gatunku złapano dopiero w 1930 roku (podobno od nich wywodzą się wszystkie chomiki syryjskie hodowane obecnie na całym świecie). W Polsce zwierzaki te pojawił się zaś w 1950 roku. Choć chomiki syryjskie są dzisiaj popularnymi domowymi pupilami, na wolności pozostała już tylko nieliczna grupa tych zwierzaków. Zasięg gryzoni jest ograniczony do niewielkiego obszaru na granicy Syrii i Turcji. Ze względu na postępującą utratę siedlisk, chomik syryjski jest obecnie gatunkiem narażonym na wyginięcie.

Wygląd chomików syryjskich

Chomiki syryjskie są największymi spośród wszystkich trzymanych w domach gatunków tych gryzoni. Dorastają nawet do 15-18 cm długości i ważą około 80-150g. Mają wydłużone ciało, osadzone na krótkich, ale silnych nogach i zakończone krótkim, mniej więcej centymetrowym, ogonkiem. Temperatura ciała chomików syryjskich wynosi około 36,3-37,5°C, tętno – 380-412 na minutę.

Charakterystyczną cechą tych zwierząt są bardzo rozciągliwe torby policzkowe, w których mogą one przenosić spore ilości pożywienia. Jak u wszystkich gryzoni, siekacze chomików syryjskich nie mają korzeni i rosną przez całe życie, więc zwierzęta muszą je nieustannie ścierać. W przeciwnym razie zanadto się rozrosną, co uniemożliwi im normalne jedzenie.

Ciało dzikich przedstawicieli tego gatunku porośnięte jest krótkim, gęstym futerku o złocistobrązowej barwie (barwie tej zawdzięczają drugi człon swej łacińskiej nazwy „auratus” znaczy po łacinie złocisty). Gryzonie wyróżniają się też białym lub kremowym brzuchem. Krótkie i przylegające do ciała futerko pozwala im bez problemu przeciskać się przez wąskie szczeliny. Dziko umaszczone osobniki nadal często spotykane są w niewoli, jednak długie lata hodowli zaowocowały pojawieniem się licznych odmian barwnych – czarnych, beżowych, białych, łaciatych i innych. Szczególnie piękne są odmiany, których okrywa włosowa błyszczy niczym satyna (stąd ich nazwa – satynowe). Hodowcy wyhodowali również długowłose rasy chomików syryjskich.

Najlepiej rozwiniętym zmysłem chomików syryjskich jest węch. Oznaczają zapachem swoje rewiry, po zapachu rozpoznają swoich opiekunów. Chomiki komunikują się ze sobą za pomocą feromonów, które wpływają m.in. na ich zachowania społeczne i rozrodcze. Węchu używają również przy wyszukiwaniu pożywienia. Warto pamiętać, że nieznajome lub wyjątkowo intensywne zapachy mogą być dla chomików niepokojące i drażniące. Mają także wyostrzony słuch – słyszą ultradźwięki – i gwałtownie reagują na każdy nieznany dźwięk, zwłaszcza głośny. Gdy więc jakiś dźwięk wzbudzi chomikową czujność, zwierzaki starają się niezwłocznie namierzyć jego źródło, jednocześnie szukając węchowych wskazówek na temat ewentualnych zmian w otoczeniu. Podczas snu gryzonie, dzięki odpowiedniemu ułożeniu małżowiny usznych, potrafią natomiast odizolować się od dźwięków dochodzących z otoczenia. Najsłabszym z ich zmysłów jest wzrok, przystosowany do widzenia o zmierzchu i w nocy, choć zasięg pola widzenia jest u nich większy niż u człowieka. Chomiki widzą nieostro, nie są zatem w stanie dostrzec żadnych szczegółów, ani prawidłowo określić odległości za pomocą wzroku. Duże znaczenie w orientowaniu się w otoczeniu mają u chomików syryjskich długie wibrysy, które popularnie, choć nieprawidłowo, zwiemy wąsami. Wibrysy ułatwiają gryzoniom przemieszczanie się pod ziemią i rekompensują nie najlepszy wzrok.

Długość życia chomików syryjskich

Żyją bardzo krótko, średnio do 2 lat. W sprzyjających warunkach chomiki syryjskie mogą osiągnąć jednak nawet wiek 4-5 lat. Ze względu na to, że cykl życiowy gryzoni przebiega bardzo szybko, nierzadko już po ukończeniu 1. roku życia można zaobserwować u nich pierwsze oznaki starzenia. Zwierzaki w podeszłym wieku zazwyczaj więcej śpią i odpoczywają, a mniej czasu spędzają na radosnych harcach. Otoczone troskliwą opieką mogą jednak zachować dobrą kondycję i cieszyć się życiem aż do kresu swoich dni.

Zachowanie chomików syryjskich

W Syrii, w okresie letnim w ciągu dnia jest bardzo gorąco, dlatego chomiki syryjskie są najbardziej aktywne w nocy, głównie o zmierzchu i rankiem, kiedy jest chłodniej. Upalne dnie przesypiają w swoich norach. W nich spędzają zimy, które w tym klimacie są bardzo chłodne. Gdy temperatura spada poniżej 6ºC, zapadają w sen. Ciepłota ich ciał obniża się, funkcje życiowe ograniczone są do minimum. Pogrążony w hibernacji zwierzak wygląda jak martwy.

Podziemne mieszkania chomików syryjskich składają się kilku połączonych ze sobą komór, na głębokości od 40 do 90 cm, i zaopatrzonych w kilka wejść. Ich nory to prawdziwe „apartamenty”, z sypialnią, spiżarniami i toaletą. Gryzonie mieszkają w nich samotnie, ponieważ nie są one z natury towarzyskie. Wręcz odwrotnie, każdy obcy przedstawiciel tego gatunku, który znajdzie się na ich terytorium, uznawany jest za wroga i jest atakowany. Jedynie w okresie rozmnażania chomiki syryjskie na krótki czas rezygnują z samotności i łączą się w pary.
Gryzonie te prowadzą typowo naziemny tryb życia i nie potrafią ocenić wysokości. Upadek ze stołu lub z ręki kończy się zwykle tragicznie. Właśnie dlatego nie należy nigdy trzymać pupila na dużych wysokościach. Dodatkowo za każdym razem, gdy podnosimy chomika, powinniśmy asekurować go drugą ręką.

Chomiki syryjskie łatwo się oswajają, zanim to jednak nastąpi potrafią mocno gryźć człowieka przy każdej próbie wzięcia ich na ręce (samice są z reguły bardziej agresywne od samców). Nie są trudnymi w hodowli zwierzętami, dlatego cieszą się tak dużą popularnością na całym świcie. Nawet dziecko może się nimi opiekować, oczywiście z małą pomocą rodziców. W kontaktach z chomikami syryjskimi warto przestrzegać jednak kilku zasad. Przede wszystkim nie należy próbować chwytać ich z góry, ani łapać za wszelką cenę. Unikać trzeba też wszelkich gwałtownych ruchów. Zawsze gdy zbliżamy się do małego podopiecznego, powinniśmy mu to wyraźnie zasygnalizować przyjaznym głosem, a następnie dać mu obwąchać swoją rękę. Warto również od początku budować pozytywne skojarzenia i serwować milusińskiemu przysmaki, kiedy zdecyduje się do nas zbliżyć. Bardzo ważnej jest ponadto, by nie niepokoić zwierzaka, gdy śpi lub odpoczywa.

Chomiki syryjskie to zwierzęta niezwykle terytorialne. Co więcej, gryzonie te nie przepadają za zmianami w otoczeniu, dlatego gruntowne porządki w ich mieszkanku mogą wywołać u nich stres. Jeśli więc planujemy sprzątanie, powinniśmy wykonać je, gdy milusiński znajduje się poza klatką. Nierzadko zwierzaki potrzebują też czasu, by zaakceptować nowe akcesoria i zabawki. Kojąco na psychikę gryzoni działa znajomy zapach, dlatego warto zawsze pozostawić nieco zużytej ściółki w klatce pupila.

Wymagania chomików syryjskich

Ponieważ gryzonie te są samotnikami, najlepiej trzymać je pojedynczo. Klatka dla chomika syryjskiego powinna być w miarę możliwości jak największa. Jej minimalne wymiary to około 30x30x60 cm (wysokość x szerokość x długość). Istotny jest również rozstaw prętów, który nie powinien być większy niż 1,2 cm. Warto także postarać się o lokum z głęboką kuwetą. Obserwując zwierzątka w ciągu dnia, kiedy głównie śpią, można odnieść wrażenie, że są one mało ruchliwe, więc nie potrzebują dużej przestrzeni do życia. Tak jednak nie jest. Chomiki syryjskie są bardzo aktywne (w naturze spędzają dużo czasu na bieganiu w poszukiwaniu żywności). Czasami w ciągu jednej nocy potrafią pokonać dystans nawet ponad 10 km. W warunkach domowych potrzebują zatem nie tylko obszernego lokum, ale również akcesoriów, które umożliwią im ćwiczenia fizyczne.

Podstawowym wyposażeniem klatki dla chomików syryjskich są: domek, kołowrotek do biegania, miseczka na jedzenie i poidło. Warto również umieścić w niej różnego rodzaju tunele, które będą stanowić namiastkę podziemnych nor. Ciekawym rozwiązaniem jest połączenie ze sobą tymi tunelami kilku mniejszych klatek, co będzie najlepszą imitacją naturalnych podziemnych chomiczych mieszkań. Rozbudowany system tuneli, z wieloma wejściami i wyjściami, pobudza chomiki do ruchu i pozwala podzielić przestrzeń życiową w podobny sposób, jak czynią to zwierzaki w warunkach naturalnych. W klatce gryzonia nie może zabraknąć również domku, który będzie jego azylem i kryjówką. Chomiki przepadają też za drewnianymi i jadalnymi zabawkami, które mogą do woli podgryzać. Świetne gadżety dla małych podopiecznych można wykonać samodzielnie z tektury. Pamiętajmy, by wszystkie akcesoria dla gryzonia były dostosowane do jego wielkości. Dla chomików syryjskich należy wybierać więc kołowrotki, które mają średnicę przynajmniej 23 cm. Zbyt małe akcesoria mogą bowiem doprowadzić do przeciążenia kręgosłupa.

Dno klatki pokrywamy warstwą ściółki. Mogą nią być trociny lub ściółki granulowane. Te drugie mają o wiele lepsze właściwości absorpcyjne. Ostatnio na rynku pojawiła się ściółka granulowana o nazwie Brylant Mini Pellet, która cechuje się drobną granulacją, dlatego jest szczególnie polecana dla małych gryzoni. Mali podopieczni uwielbiają kopać i zagrzebywać się w podłożu, dlatego minimalna warstwa ściółki w ich klatce powinna wynosić 5 cm. Chomikom syryjskim, jako zwierzętom pustynnym, frajdę sprawiają też kąpiele piaskowe. Powinniśmy im je umożliwić – wstawiając do ich mieszkanka raz na jakiś czas niewielką piaskownicę. Warto wiedzieć, że chomiki potrafią samodzielnie zadbać o czystość swojego lokum. Zwierzaki często wybierają na swoją toaletę jedno miejsce, zazwyczaj w rogu klatki. Można więc postawić tam kuwetę i wsypać odrobinę dotychczasowej wilgotnej ściółki gryzonia. Zazwyczaj to wystarczy, by pupil zaakceptował nową toaletę.

Niektórzy trzymają chomiki w akwariach. Plusem takiego rozwiązania jest możliwość nasypania grubej warstwy ściółki, w której zwierzęta będą mogły swobodnie kopać. Jednak w przeciwieństwie do klatki, akwarium ma kiepską wentylację i sprawia problemy przy myciu, ponieważ jest ciężkie i łatwo je stłuc.

Pożywienie chomików syryjskich

Chomiki to zwierzęta wszystkożerne, które potrafią dostosować swoją dietę do aktualnych warunków. Ich naturalne menu jest elastyczne i zmienia się w zależności od pory roku. Głównym pożywieniem chomików syryjskich jest ziarno zbóż. Stanowi ono główny składnik wszystkich gotowych pokarmów dla nich przeznaczonych. Urozmaiceniem codziennej diety są warzywa, owoce, zielenina i zioła. Zwierzątka chętnie jedzą jabłka, gruszki, banany, arbuzy, melony i w niewielkich ilościach truskawki, maliny, wiśnie, czereśnie marchew, pomidory, ogórki, seler. Warto serwować im też mniszka lekarskiego, babkę lancetowatą, gwiazdnicę pospolitą czy nagietka. Gryzoniom możemy podawać zarówno świeże, jak i suszone przekąski.

Chomiki potrzebują także niewielkiego dodatku białka zwierzęcego. W naturze są nimi głównie drobne bezkręgowce, w domu można podać im odrobinę żółtego lub białego sera. W sklepach zoologicznych dostępne są również specjalne pokarmy dla chomików, które zawierają dodatek białka zwierzęcego. Atrakcją mogą być dla pupila również owady karmowe (np. larwy mącznika młynarka, świerszcze).

Bardzo ważne jest to, by podawać gryzoniom twardy pokarm, przy gryzieniu którego będą ścierały sobie siekacze. Dobrym rozwiązaniem jest umieszczanie w klatce nieokorowanych gałązek z drzew owocowych. Umożliwiają ścieranie zębów i dostarczają dodatkowych składników odżywczych.

Pożywienie powinno nie tylko zaspokajać potrzeby bytowe zwierzaka, ale również pozwalać mu realizować naturalne zachowania pokarmowe. Z tego względu gryzoniowi trzeba regularnie oferować rarytasy idealne do zachomikowania w kryjówce. Najlepiej, aby pupil mógł stworzyć swoje zapasy z suchych produktów odznaczających się dużą trwałością. Można również pomyśleć o ulokowaniu w klatce zwierzaka akcesorium, które z powodzeniem będzie mogło pełnić funkcję chomikowej spiżarni. Warto ponadto aktywizować naturalne tendencje gryzonia do żerowania. Nie podawajmy więc pokarmu jedynie w miseczkach, ale pozwalajmy zwierzakowi również go odnajdywać w nietypowych miejscach lub zdobywać. Źródłem doskonałej rozrywki dla chomika mogą być też kłosy czy kolby.

Rozmnażanie chomików syryjskich

Rozróżnienie płci jest wbrew pozorom bardzo łatwe. U samców otwór odbytowy i ujście dróg moczowo-płciowych są wyraźnie od siebie oddalone, natomiast u samic leżą tuż obok siebie. Ponadto samice mają kupry krótsze i szerokie, a samce dłuższe i jajowatego kształtu. Samce osiągają dojrzałość płciową w wieku 60 dni, samice – w wieku 30 dni.

Chomiki rozmnażają się bardzo szybko. Samca i samicę łączy się tylko na okres godów. Powinno im się zapewnić obszerną klatkę wyposażoną w dużą liczbę kryjówek, w których samiec będzie mógł się schronić przed samicą. Po zapłodnieniu trzeba samca zabrać. Dobrym rozwiązaniem może być też zaaranżowanie spotkania zwierzaków w klatce samce. W posiadłości partnera samica czuje się zazwyczaj dużo mniej pewnie, co znacząco ogranicza jej agresję.

Ciężarne samice potrzebują spokoju i wysokobiałkowej diety. Nie jest więc dobrym pomysłem zaglądanie do gniazda pupilki. Zaniepokojone samice mogą bowiem pożreć swoje młode. Nie można zapominać, że chomiki są szczególnie wrażliwe na zapachy, dlatego dotykanie maluchów przez ludzi także bywa przyczyną kanibalizmu.

Ciąża trwa 16-20 dni, a w miocie jest 3-12 młodych, chociaż są mioty liczące nawet 14 osesków. Młode rosną bardzo szybko. Trzeciego dnia po urodzeniu skóra zaczyna nabierać barw. Piątego dnia zaczynają pojawiać się włosy. Po 15 dniach otwierają oczy. 1-2 tygodnie przed zakończeniem ssania są już bardzo aktywne ruchowo. W trzecim tygodniu życia matka przestaje je karmić. Chomiki są całkowicie wyrośnięte w wieku trzech miesięcy. Młode gryzonie mogą tolerować współtowarzyszy do około 6.-10. tygodnia życia. Po upływie tego czasu zaczyna dochodzić między nimi do coraz częstszych walk.

Systematyka chomików syryjskich

Chomiki są gryzoniami (rząd ten obejmuje niemal połowę wszystkich gatunków ssaków). Zaliczane są do rodziny chomikowatych i podrodziny chomików. Najbliżej spokrewnione są z myszoskoczkami, natomiast szczury i myszy są ich bardzo dalekimi kuzynami.

Królestwo: zwierzęta
Typ: strunowce
Podtyp: kręgowce
Gromada: ssaki
Podgromada: ssaki żyworodne
Szczep: łożyskowce
Rząd: gryzonie
Rodzina: chomikowate
Rodzaj: Mesocricetus
Gatunek: Mesocricetus auratus (chomik syryjski)

Tekst: Jacek P. Narożniak
Zdjęcie: Fotolia.com